Przejmując stery nad muzeum po dyrektorze Wiesławie Banachu, miałem świadomość, że muzeum nie wymaga żadnej rewolucji, że jest to obiekt o określonej renomie, znakomicie ukierunkowany. Skupiłem się więc przede wszystkim na kontynuacji działalności mojego poprzednika, tym bardziej że przejąłem znakomitą kadrę, ludzi lojalnych, kompetentnych i oddanych, co znacząco ułatwiło mi pracę
– zaznacza Jarosław Serafin.
– Kolekcja malarstwa zyskała więc na jakości, stała się trzecim filarem, obok Zdzisława Beksińskiego i kolekcji ikonowej, biorąc pod uwagę eksponatową wartość muzeum. Wzbogaciliśmy też kolekcję historyczną, poszerzyliśmy stałe zbiory o unikatowe eksponaty w postaci broni staropolskiej, szabli husarskich, karabeli bojowych, talwarów indoperskich, kindżałów, szyszaków husarskich.
W ostatnich dniach Muzeum nabyło również prawdziwe unikaty w postaci nowożytnej broni palnej – muszkiet lontowy z połowy XVII wieku oraz pięknie zdobiony arkebuz myśliwski z końca tego stulecia. Wszystko to czyni naszą zbrojownię jedną z najpiękniejszych – jeśli nie najpiękniejszą - tego typu wystawą na obszarze województwa. W tym miejscu wielkie słowa uznania dla pana Roberta Fedyka, oddającego Muzeum niezwykłe przysługi w misji poszerzania zbiorów militariów
– mówi dr Jarosław Serafin.
Co ważne i warte podkreślenia, zmienia się obecnie struktura własnościowa wystaw. Do tej pory zbiory militarne opierały się głównie na depozytach, obecnie większość eksponatów została przeniesiona na majątek muzeum. Na koniec warto wspomnieć o nowych, bardzo cennych nabytkach z zakresu sztuki sakralnej Kościoła rzymskokatolickiego. Muzeum wzbogaciło się o cztery piękne gotyckie rzeźby pochodzące z XV wieku, aw dwóch przypadkach nawet z XIV wieku. W tym rzędzie figura św. Pawła z warsztatu Burgundii lub Renu. Jest to dzieło europejskiej jakości, prawdziwy rarytas, który radykalnie podnosi wartość całej kolekcji i dopełnia sanockie muzeum.
Wystawy Muzeum Historycznego
Muzeum Historyczne w Sanoku zaprezentowało w ostatnim czasie wiele wystaw wewnętrznych i plenerowych, w tym ekspozycje plenerowe, jak np. Jan Paweł II.– Zorganizowaliśmy szereg wystaw historycznych, np. „Rok 1920, czyli 100. rocznica Bitwy Warszawskiej”, „100-lecie szabli polskiej wzór 1921”, „Virtuti Militari ‒ 230. rocznica ustanowienia Orderu”. Większość zbiorów jest dostępna dla osób z niepełnosprawnościami, muzeum jest też przyjazne zwierzętom pod warunkiem, że znajdują się one na rękach właściciela lub w nosidełku.
– wylicza Serafin.
Dyrektor Serafin, podkreśla, że nie wszystko, co zaplanował, udało mu się zrealizować.
– Pandemia bardzo pokrzyżowała nam plany. Mam tutaj na myśli głównie wystawy zagraniczne Zdzisława Beksińskiego, którego twórczość chcieliśmy zaprezentować poza granicami naszego kraju. Niestety, wystawy w Szwecji, w Norwegii i w Budapeszcie spaliły na panewce. Nie poddajemy się jednak, nadal snujemy plany i podejmujemy działania w kierunku organizacji kolejnych wystaw. Planujemy w przyszłym roku zaprezentować Beksińskiego we Włoszech, a w 2025 roku chcemy zorganizować wystawę japońską.
Ważnym krokiem było podjęcie przez sanockie Muzeum Historyczne działań w zakresie ochrony prawnej i praw autorskich majątkowych do twórczości Zdzisława Beksińskiego. Było to konieczne, ponieważ w ostatnich latach dochodziło do ciągłego fałszowania prac artysty i rozwoju nielegalnej działalności komercyjnej, naruszającej prawa własności muzeum.
Działalność wydawnicza muzeum
Poza wystawami dużym zainteresowaniem cieszą się publikacje muzealne. Ostatnie książki, o których warto wspomnieć to: „Fotografie archiwalne – tom IV Sanok” Andrzeja Romaniaka, katalog zbiorów muzealnych, czy „Zamek ukryty pod ziemią” Marii Zielińskiej, jako podsumowanie ponad półwiecza prac archeologicznych naszego szanowanego naukowca. W najbliższych tygodniach ukaże się praca Piotra Paszkiewicza „Związani z Sanokiem w powstaniu styczniowym”, a nieco później książka poświęcona działalności stowarzyszenia gimnastycznego Marcina Smotera „Sokół”.
Plany na przyszłość oraz podsumowanie 3-letniej kadencji
Dr Jarosław Serafin opowiedział o planach na przyszłość.– Chcielibyśmy stworzyć dział edukacji, który będzie na bieżąco aktualizował ofertę skierowaną do szkół i bardziej integrował środowisko szkolne z muzeum. Chcemy stać się ważnym ośrodkiem edukacyjnym kształtującym postawy obywatelskie i patriotyczne, popularyzującym wiedzę o przeszłości naszego regionu. Naszym wyzwaniem jest również zbilansowanie struktury budżetowej, bowiem nigdy nie wiemy, jaki będzie nadchodzący rok pod względem finansowym, czy dopisze frekwencja i czy nasza działalność będzie mogła być w pełni realizowana.
– mówi dyrektor.
Ostatnie trzy lata, choć obfitowały w wydarzenia utrudniające działalność muzeum, dają okazję do optymistycznego spojrzenia w przyszłość. Muzeum stale umacnia swoje miejsce w gronie najpopularniejszych i najbardziej atrakcyjnych instytucji kulturalnych województwa podkarpackiego. Doświadczenie i profesjonalna kadra umożliwiają organizację intensywnych działań kulturalnych, edukacyjnych i artystycznych na wysokim poziomie.
– Podsumowując minione lata uważam, że były one pomyślnym okresem w dziejach naszego muzeum z wielu względów – mówi dyrektor Serafin. – Co prawda trafiliśmy na czas wypełniony trudnościami, do których na pewno należał Covid-19. Pandemię wykorzystaliśmy jednak na wprowadzenie różnych modernizacji i działań podnoszących standardy muzealne. Cieszę się, że odnotowujemy bardzo duże zainteresowanie muzeum. Rekord przypadł na rok 2021, kiedy naszą placówkę odwiedziło blisko 64 tys. osób. To imponujący wynik, stawiający nas w gronie najpopularniejszych instytucji kultury na Podkarpaciu.
W ostatnich trzech latach muzeum odniosło również sukces finansowy. Dzięki dużemu zainteresowaniu twórczością Zdzisława Beksińskiego osiągnięto ważne zwycięstwo, np. 60 proc. w 2022 r. muzeum miało własne dochody, które zasiliły budżet. Wpływ na to miały różne inicjatywy komercyjne: współpraca z podmiotami promującymi sztukę Beksińskiego czy komercyjne wystawy, m.in. Z ekspertem w Warszawie, Tychach, Lublinie itp. Dobry wynik to także zasługa dużej aktywności na poziomie działalności kulturalnej.