Wojewoda rekomenduje przyłączenie sołectw Bykowce i Zabłotce do Sanoka

W dniu wczorajszym Ewa Leniart wydała opinie na temat przyłączenia proponowanych sołectw: Bykowce, Zabłotce oraz Trepczy do miasta Sanoka.

Wniosek w przedmiotowej sprawie złożony został do Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie z zachowaniem obowiązującego terminu, w dniu 31 marca.

2021 r., w oparciu o uchwałę Rady Miasta Sanoka nr XLI/335/21 z dnia 25 marca 2021 r. w sprawie wyrażenia opinii w przedmiocie zmiany granic Gminy Miasta Sanoka, a także wystąpienia z wnioskiem dotyczącym opiniowanych zmian terytorialnych.

Uchwała ta jest zgodna z prawem i nie będą w stosunku do niej podejmowane działania w trybie nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego.

W wyniku przeprowadzonej analizy formalnoprawnej wniosku stwierdzono, że zawiera on niezbędne informacje i dokumenty określone w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach (Dz.U. z 2014 r. poz. 310). Jednakże wątpliwości budzi tryb przeprowadzenia konsultacji społecznych w gminie Sanok, co szczegółowo opisano w dalszej części opinii.

Proponowana we wniosku zmiana polega na przyłączeniu do miasta Sanoka:

    2) sołectwa Trepcza, obszar o powierzchni 909,39 ha;

    3) sołectwa Zabłotce, obszar o powierzchni 211,58 ha.

Łącznie obszar proponowany do włączenia do miasta Sanoka wynosi 1 674,61 ha.

Konsultacje społeczne

Wymóg przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami miasta Sanoka, w związku ze zmianami granic proponowanymi we wniosku, został spełniony. Podstawę konsultacji stanowiła uchwała Rady Miasta Sanoka z dnia 17 grudnia 2020 r. nr XXXVII/294/20 w sprawie przystąpienia do procedury zmiany granic administracyjnych miasta Sanoka i przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami. W powyższej uchwale Rada wyraziła wolę zmiany granic administracyjnych miasta Sanoka poprzez włączenie części terytorium sąsiednich gmin do miasta Sanoka, w tym z gminy Sanok obszaru m.in. sołectwa Bykowce, Trepcza oraz Zabłotce (bowiem konsultacje przeprowadzono dla większego obszaru niż objęty wnioskiem).

W mieście Sanok konsultacje społeczne przeprowadzone zostały w dniach od 15 do 26 lutego 2021 r. i zakończyły się wynikiem pozytywnym w odniesieniu do wszystkich 3 sołectw. Proponowaną zmianę granic poparło przeciętnie 62,26% mieszkańców biorących udział w konsultacjach, przy frekwencji wynoszącej 3,73%.

W gminie Sanok konsultacje społeczne przeprowadzone zostały w dniach od 15 lutego do 7 marca 2021 r. (w każdym z trzech objętych wnioskiem sołectw) i zakończyły się wynikiem negatywnym. Według sprawozdania gminy Sanok z konsultacji w sołectwach:

    • Bykowce - przeciwko włączeniu do miasta Sanoka opowiedziało się 98,88% mieszkańców biorących udział w konsultacjach, przy frekwencji wynoszącej 72,24%;

    • Trepcza - przeciwko włączeniu do miasta Sanoka opowiedziało się 99,00% mieszkańców biorących udział w konsultacjach, przy frekwencji wynoszącej 79,17%;

    • Zabłotce - przeciwko włączeniu do miasta Sanoka opowiedziało się 97,06% mieszkańców biorących udział w konsultacjach, przy frekwencji wynoszącej 69,19%.

Analiza wyników konsultacji przeprowadzonych w mieście Sanok wskazuje na niewielkie zainteresowanie mieszkańców zmianą granic, jakie proponuje Rada Miejska w Sanoku. Odnotowana niska frekwencja z pewnością nie uprawnia do formułowania wniosków o zdecydowanym poparciu dla proponowanych zmian granic przez mieszkańców miasta Sanoka. Może natomiast świadczyć o niechęci do wypowiadania się w przedmiotowej sprawie lub o tym, że w pierwszej kolejności powinna być brana pod uwagę wola mieszkańców przyłączanych sołectw. Ze sprawozdania zawierającego wyniki konsultacji przeprowadzonych z mieszkańcami sołectw gminy Sanok, których dotyczyła propozycja zmiany granic wynika, że za pozostaniem sołectw Bykowce, Trepcza oraz Zabłotce w gminie Sanok było przeciętnie 98,31% mieszkańców tych sołectw.

Spełniony został wymóg wyrażenia opinii przez zainteresowane jednostki samorządu terytorialnego w przedmiocie wnioskowanej zmiany granic. Rada Miasta Sanoka w uchwale nr XLI/335/21 z dnia 25 marca 2021 r. pozytywnie zaopiniowała proponowaną zmianę granic. Ww. uchwała jest zgodna z prawem i nie będą w stosunku do niej podejmowane działania w trybie nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego.

Rada Gminy Sanok w uchwale nr XXXIV/252/21 z dnia 19 marca 2021 r. negatywnie zaopiniowała zmiany proponowane we wniosku Rady Miasta Sanoka. Jednakże w związku z podjętą ww. uchwałą Rady Gminy Sanok zostało wszczęte postępowanie nadzorcze. 

Z analizy dokumentacji dotyczącej prowadzenia konsultacji poprzedzających wydanie przez Radę opinii wynika bowiem, że konsultacje w sprawie zmiany granic administracyjnych gminy Sanok, które miałaby polegać na zebraniu opinii mieszkańców na temat wyłączenia obszarów określonych jednostek pomocniczych tej gminy i ich włączeniu do miasta Sanoka - zostały ograniczone na podstawie zarządzenia Wójta Gminy Sanok Nr 31/2021 z dnia 9 lutego 2021 r. do mieszkańców jednostek pomocniczych gminy objętych zmianą. Przepis art. 4a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.) stanowi natomiast, że tylko Rada Gminy jest umocowana do dokonania takiego ograniczenia. 

Przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami gminy w sprawie zmiany granic gminy nie tylko zatem zostało ograniczone przez nieumocowany do takiego działania organ tj. przez Wójta Gminy Sanok, ale ponadto w wydanym przez ten organ zarządzeniu w sprawie przeprowadzenia konsultacji w sposób nieuprawniony został zmodyfikowany krąg osób uprawnionych do wzięcia w nich udziału poprzez ustanowienie pozaustawowych przesłanek takich jak zameldowanie, które nie jest pojęciem tożsamym z zamieszkaniem, czy posiadanie czynnego prawa wyborczego do Rady Gminy Sanok.

Wymóg przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami winien być rozumiany jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenia o nich opinii. Zwrócenia uwagi wymaga zatem także, że w skierowanym do osób biorących udział w konsultacjach poprzedzających podjęcie przez Radę opinii pytaniu: „Czy jesteś za pozostaniem Sołectwa....... w wiejskiej Gminie Sanok” niedookreślono przedmiotu konsultacji, którym jest zmiana granic gmin polegająca na wyłączeniu z gminy Sanok obszaru określonej jednostki pomocniczej i włączeniu jej do miasta Sanoka. Z uzyskanych odpowiedzi w ramach prowadzonych konsultacji powinno natomiast jasno wynikać, czy osoby biorące w nich udział są „za” czy „przeciw” zmianie granic polegającej na wyłączeniu z gminy Sanok obszaru określonej jednostki pomocniczej i włączeniu jej do miasta Sanoka. 

W myśl art. 4b ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami jest koniecznym, ustawowym wymogiem do wydania opinii przez Radę Gminy objętej wnioskiem o wydanie rozporządzenia w sprawie zmiany granic gmin. 

O legalności działania organu podejmującego uchwałę na podstawie wyżej powołanego przepisu ustawy rozstrzyga zatem to, czy przeprowadzono konsultacje poprzedzające podjęcie opinii w przedmiocie zmiany granic gminy i czy zostały one przeprowadzone zgodnie z przepisami prawa.

Brak konsultacji, przeprowadzenie ich z naruszeniem obowiązującej procedury formalnoprawnej lub z innym niż określony w ustawie kręgiem podmiotów należy ocenić jako istotne naruszenie przepisów prawa. W konsekwencji tego uchwałę podejmowaną bez przeprowadzenia konsultacji, które są obligatoryjne lub po ich przeprowadzeniu niezgodnie z przepisami prawa należy ocenić jako uchwałę podejmowaną z istotnym naruszeniem przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwał.

Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 21 kwietnia 2021 r. znak: P-II.4131.2.91.2021 r. Wojewoda Podkarpacki stwierdził nieważność zarządzenia Nr 31/2021 Wójta Gminy Sanok z dnia 9 lutego 2021 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami sołectw Bykowce, Czerteż, Międzybrodzie, Płowce, Sanoczek, Stróże Małe, Stróże Wielkie, Zabłotce i Trepcza w przedmiocie zmiany granic administracyjnych gminy Sanok.

Biorąc powyższe pod uwagę, należało stwierdzić nieważność uchwały nr XXXIV/252/2021 Rady Gminy Sanok z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej zmiany granic administracyjnych Gminy Miasta Sanoka z uwagi na naruszenie przepisu art. 4b ust.1 pkt 2 i ust. 2 w związku z art. 4a ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Na rozstrzygnięcie nadzorcze służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie za pośrednictwem Wojewody Podkarpackiego w terminie 30 dni od daty jego otrzymania.

Przy ocenie zaistniałej sytuacji, w aspekcie złożonego wniosku, należy zauważyć, że art. 4a ust. 3 w związku z art. 4b ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że w przypadku niewyrażenia opinii przez zainteresowaną radę gminy, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o opinię, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.

Sformułowanie niniejszej opinii poprzedzone zostało wnikliwą analizą wszystkich aspektów sprawy będącej przedmiotem wniosku, przy uwzględnieniu argumentów przedstawionych przez wnioskodawcę, z poszanowaniem zasad obiektywnej prawdy i równości podmiotów.

Na podstawie wyników tej analizy należy stwierdzić, że dokonanie proponowanych we wniosku Rady Miasta Sanoka zmian nie spowoduje skutku, o którym mowa w art. 390 § 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1319), w postaci rozwiązania Rady Gminy. Skład Rady Gminy nie zmniejszy się bowiem poniżej 3/5 ustawowej liczby radnych.

Natomiast w celu dokonania oceny ewentualnych zagrożeń dotyczących zdolności wykonywania zadań publicznych przez gminę tracącą teren na rzecz miasta Sanoka w wyniku wprowadzenia proponowanych zmian, podjęte zostały działania mające na celu pozyskanie dodatkowych danych dot. stanu finansów gminy z Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie oraz z zainteresowanej gminy. RIO poinformowała jednak, że nie posiada szczegółowych danych dotyczących sołectw proponowanych do włączenia do miasta Sanoka, na podstawie których można by ocenić, czy istnieje zagrożenie utraty zdolności wykonywania zadań publicznych przez gminę tracącą obszarowo na rzecz miasta Sanoka.

W związku z tym do analizy skutków finansowych wnioskowanych zmian granic gminy wykorzystano podstawowe wskaźniki finansowe, wynikające z ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305), takie jak: wskaźnik zadłużenia gminy, wskaźnik dochodów przypadających na mieszkańca (wskaźnik G), planowana i zrealizowana w ciągu ostatnich trzech lat bieżąca nadwyżka finansowa, planowane wydatki na obsługę zadłużenia, zachowanie ustawowych kryteriów równowagi finansowej.

Analiza skutków finansowych wyłączenia z gminy Sanok obszaru trzech sołectw.

W przypadku wyłączenia z gminy obszaru trzech sołectw: Bykowce, Trepcza oraz Zabłotce wskaźnik zadłużenia wzrośnie - w 2021 r. do 43,4%, co wynika ze zmniejszenia o około 14,2% wielkości dochodów gminy.

Wielkość dochodów podatkowych przypadających na liczbę mieszkańców (wskaźnik G), wynosząca 1 128 zł na osobę, jest w gminie niższa niż w kraju1 (średni wskaźnik dla kraju w 2019 r. – 2 098 zł), lecz wskaźnik G dla gminy wyraźnie przekracza minimalny poziom odnotowany w skali kraju wynoszący 486 zł/os. Zmiana granic gminy wpłynie na spadek wielkości tego wskaźnika do 1 021 zł/os. w 2022 r. Wynika to ze znacznie wyższej dochodowości uzyskiwanej na terenach sołectw wnioskowanych do przejęcia przez miasto Sanok w stosunku do sołectw pozostających w gminie. 

Dochody podatkowe w stosunku do dochodów ogółem wynoszą w gminie Sanok około 23,5%. Relacja ta obniży się po ewentualnym wyłączeniu wnioskowanego terenu do 20,3% (w 2022 r.).

W latach 2021-2022 gmina w dalszym ciągu uzyskiwać będzie nadwyżkę finansową (różnica planowanych dochodów bieżących nad planowanymi wydatkami bieżącymi). Wynosić ona będzie 4,5 do 3,7% dochodów (w wariancie po zmianie granic). Kryterium zachowania zdolności do wypracowywania bieżącej nadwyżki finansowej, o którym mowa w art. 242 ustawy o finansach publicznych będzie dotrzymane.

Udział planowanych wydatków na obsługę zadłużenia w kwocie planowanych dochodów bieżących (bez dotacji i środków przeznaczonych na cele bieżące) w wariancie ze zmianą granic wyniesie: w roku 2021 – 7,3%, w roku 2022 – 7,6%. Średnioroczny udział bieżącej nadwyżki finansowej w kwocie dochodów bieżących (bez dotacji i środków przeznaczonych na cele bieżące) wyniósł – w tym wariancie - w latach 2018-2020 15,2%, a w latach 2019-2021 przewiduje się jego poziom w wielkości 12,1%. Porównanie tych wskaźników wskazuje na zachowanie ustawowego kryterium równowagi finansowej dla działalności rozwojowej w gminie.

Zakres wnioskowanego wyłączenia z gminy Sanok obszaru trzech sołectw: Bykowce, Trepcza oraz Zabłotce zarówno pod względem liczby ludności jak też uzyskiwanych ogólnych dochodów wynosi około 14%. Biorąc dodatkowo pod uwagę relatywnie wysoką dochodowość powyższych sołectw, ich jednoczesne wyłączenie w znaczącym stopniu wpłynie na pogorszenie stanu finansów gminy. Mając jednak na uwadze względnie niewysoki poziom zadłużenia gminy, a także uzyskiwanie wystarczających kwot nadwyżki finansowej, gmina zachowa zdolność do wypełniania zadań publicznych i regulowania swych zobowiązań. 

Analizując proponowane zmiany granic w aspekcie trwałości projektów inwestycyjnych realizowanych na obszarach proponowanych do włączenia do miasta Sanoka należy zauważyć, że gmina w latach ubiegłych realizowała zadania inwestycyjne m.in. przy udziale funduszy Unii Europejskiej, bądź zaplanowano na najbliższe lata kilka bardzo istotnych działań rozwojowych. Pod znakiem zapytania stoi również utrzymanie trwałości projektów, dla których inwestorem była gmina Sanok.

W kontekście wpływu dokonania wnioskowanych zmian granic na sytuację ekonomiczną gminy tracącej swoje tereny, dostrzegalna jest konieczność zrównoważenia kosztów poprzez partycypację miasta Sanoka w spłacie części zadłużenia, związanego ze zrealizowanymi w ostatnim czasie inwestycjami na przejmowanym obszarze, tj. przejęcie obciążeń w tym zakresie istniejących na dzień zmiany granic. W przypadku zadań kontynuowanych, w tym także zadań podjętych w 2021 r., miasto Sanok powinno z chwilą dokonania zmiany granic przejąć koszty dalszego ich finansowania. Wnioskodawca nie zadeklarował jednak w sposób bezpośredni chęci udziału w pokryciu tych kosztów.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że wnioskowana zmiana granic miasta ograniczy dostęp rolnikom z terenu planowanego do przyłączenia (sołectw) do jednej z form pomocy z funduszy unijnych. Brak będzie możliwości skorzystania z przewidzianego w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 działania pod nazwą: „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej”. Z kryteriów określonych dla ww. działania wynika, że o pomoc będą mogli ubiegać się rolnicy, których gospodarstwo rolne położne jest w miejscowości należącej do: gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej (z wyłączeniem miast liczących ……..powyżej 5 tys. mieszkańców) lub gminy miejskiej (z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców). Powyższe oznaczać będzie, iż rolnicy z terenu proponowanego do przyłączenia pozbawieni zostaną możliwości uzyskania wsparcia w ramach tego działania. Dodatkowo należy zaznaczyć, że z chwilą przyłączenia ww. obszarów utracona zostanie możliwość ubiegania się o przyznanie środków finansowych na zwrot części wydatków poniesionych w ramach utworzonego przez gminę funduszu sołeckiego. 

W zakresie zagadnień geodezyjnych przeprowadzenie ww. zmian nie budzi zastrzeżeń.

    • przyjęcia nowych granic zewnętrznych Sanoka,

    • integracji infrastruktury telekomunikacyjnej włączonych sołectw i miasta,

    • zmian w organizacji ruchu drogowego, zmiany tablic drogowych, jednocześnie deklarując ich pokrycie z budżetu miasta Sanoka.

Ponadto wnioskodawca wskazuje, że przedmiotowa zmiana wymaga od przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą poniesienia określonych kosztów (zmiana adresu), związanych np. z aktualizacją wpisów w rejestrach przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, wymianą szyldów oraz pieczątek.

Włączenie do terytorium miasta trzech sołectw nie spowoduje natomiast żadnych kosztów związanych z prowadzonym rejestrem mieszkańców i aktami stanu cywilnego - zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi od 1 marca 2015 r., tj. ustawą z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz.U. z 2021 r. poz. 510 z późn. zm.) i ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 463 z późn. zm.).

Ponadto, zgodnie z brzmieniem art. 89 ust. 2 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz.U. z 2020 r. poz. 332 z późn. zm.), zmiana adresu miejsca zameldowania posiadacza dowodu osobistego nie stanowi podstawy do jego wymiany - proponowana zmiana nie spowoduje więc konieczności ich wymiany.

W związku z włączeniem sołectw do miasta nie zachodzi konieczność wymiany dowodów rejestracyjnych ani praw jazdy. Zgodnie z art. 79c ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 450 z późn. zm.) w przypadku m.in. zmiany nazwy miejscowości dowody rejestracyjne, pozwolenia czasowe, tablice rejestracyjne, znaki legalizacyjne i nalepki kontrolne zachowują ważność. Również zgodnie z art. 18b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1268 z późn. zm.) w przypadku m.in. zmiany nazwy miejscowości prawa jazdy wydane przed dniem wejścia w życie przepisów zmieniających nazwę miejscowości zachowują ważność.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że obecnie na proponowanych do przyłączenia do miasta Sanoka obszarach tylko w sołectwie Trepcza działa 1 szkoła podstawowa (122 uczniów, w tym 19 w oddziale „0”) i punkt przedszkolny (12 dzieci), a w sołectwie Bykowce i Zabłotce brak szkół i przedszkoli. 

W zakresie zaspokojenia swoich potrzeb edukacyjnych sołectwa są już częściowo zintegrowane z miastem. Z obszaru objętego wnioskiem do sanockich szkół i placówek uczęszcza 152 uczniów szkół podstawowych i 64 przedszkolaków (łącznie 216). Przejęcie przez miasto postulowanych zasobów edukacyjnych będzie wymagało ustalenia nowej sieci i obwodów szkół podstawowych oraz sieci przedszkoli, przy czym na podstawie dwustronnego porozumienia między jednostkami samorządu terytorialnego sołectwo Bykowce funkcjonuje w obwodzie Szkoły Podstawowej nr 6 w Sanoku. Dobrze rozwiniętą sieć szkolnictwa w Sanoku, tworzą placówki wychowania przedszkolnego, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe. Obecnie w ośmiu szkołach podstawowych uczy się 3064 uczniów, a wychowaniem przedszkolnym jest objętych 1314 dzieci, które uczęszczają do czterech przedszkoli samorządowych, pięciu przedszkoli niepublicznych oraz dwóch oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. 

Wnioskodawca wskazuje, iż środki niezbędne na realizację zadania własnego gminy, jakim jest zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, szkół podstawowych zapewniane są w formie części oświatowej subwencji ogólnej. Ponadto zaznacza, że „sposób jej podziału pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego nie ma wpływu na działalność szkół”. Odnosząc się do potencjalnej sytuacji finansowej szkół po zmianie granic Sanoka w zakresie objętym wnioskiem, nie można jednak poprzestać na tym twierdzeniu, a należy wskazać, że finansowanie publicznych przedszkoli i szkół podstawowych odbywa się także z innych źródeł. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują środki własne gminy, niejednokrotnie przeznaczane na zwiększenie poziomu finansowania jej zadań związanych z oświatą.

We wniosku zawarta jest również deklaracja, że po przejęciu zostaną dla szkół określone obwody. Zmiana obwodu dla uczniów może spowodować zwiększenie odległości do szkoły obwodowej, wydłużyć czas przebywania poza domem. Nowy obwód szkolny dla dzieci będzie oznaczał zmianę szkoły rejonowej, zmianę środowiska, zmianę sytuacji szkolnej tych dzieci, konieczność adaptacji w nowym środowisku. 

Należy wskazać, że Wnioskodawca generalnie poprzestaje na analizie dostępności placówek edukacyjnych wyłącznie pod kątem zapewnienia wystarczającej liczby miejsc dla uczniów. Nie bierze natomiast pod uwagę konieczności odpowiedniego rozmieszczenia placówek w celu zapewnienia uczniom i rodzicom takiej odległości do szkół i placówek, która nie będzie zmuszać do męczących i długotrwałych dojazdów. Rada Miasta Sanoka deklaruje jednak, że nie przewiduje się likwidacji oddziałów szkolnych. W celu wyrównania poziomu nauczania planuje się wprowadzenie innowacji pedagogicznych oraz różnorodnych zajęć pozalekcyjnych.

Z punktu widzenia problematyki planowania i zagospodarowania przestrzennego należy stwierdzić, że wniosek spełnia wymogi formalne określone w obowiązujących przepisach prawnych. 

Do wniosku załączono dokumenty planistyczne, tj.: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz kopie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujące na terenie miasta Sanoka oraz na terenach proponowanych do przyłączenia. Dokumenty te pozwalają na rozpoznanie polityki przestrzennej zarówno miasta Sanoka, jak i przyłączanych terenów. 

Złożony wniosek wskazuje na konieczność poszerzenia terytorialnego miasta Sanoka z punktu widzenia możliwości uzyskania jego korzystniejszego rozwoju funkcjonalno-przestrzennego.

Wnioskodawca stwierdza, że obszary proponowane do włączenia są organicznie związane z miastem, rozwijają się głównie dzięki wpływom i sąsiedztwu Sanoka, wykazując z nim silne powiązania funkcjonalne, a osadnictwo na tych terenach ma już zdecydowanie charakter miejski. Wskazuje również, iż granice pomiędzy Sanokiem, a sąsiednimi miejscowościami zatarły się, a ekstensywny kierunek rozwoju, związany z procesem rozszerzania obszaru miasta, podnosi potencjał rozwojowy Sanoka i wprowadza je na ścieżkę skutecznej konkurencji oraz przyciągania inwestycji. Dodatkowo zostało podkreślone, że z punktu widzenia rozwoju funkcjonalno-przestrzennego rozwój terytorialny miasta Sanoka jest uzasadniony, w szczególności ze względu na to, że wokół ośrodka miejskiego pojawia się zjawisko niekontrolowanej, chaotycznej suburbanizacji, blokujące naturalny rozwój struktur miejskich, stwarzające utrudnienia komunikacyjne, powodujące nieład przestrzenny, a włączenie wskazanych we wniosku obszarów pozwoli w szczególności na harmonijny rozwój terenów mieszkaniowych i rekreacyjnych, z uwzględnieniem ochrony niepowtarzalnego krajobrazu przed bezplanową, rozproszoną zabudową mieszkaniową lub innym niekorzystnym zagospodarowaniem.

Wnioskodawca podkreśla, iż to miasto Sanok opracowuje systematycznie plany miejscowe, zaś na obszarach wnioskowanych sołectw brak jest sporządzanych kompleksowo miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Opinia w zakresie przyłączenia obszaru sołectwa Bykowce

Sołectwo Bykowce graniczy bezpośrednio z Sanokiem. Wnioskodawca wskazuje, iż układ urbanistyczny i charakter zabudowy sołectwa wyraźnie wskazują na to, że stanowi ono kontynuację przestrzenną zabudowy sanockiej dzielnicy Olchowce. Układ osadniczy obu jednostek tworzy jedną całość, której struktury przestrzenne ukształtowane są głównie wzdłuż doliny rzeki San.

Bykowce są powiązane istniejącą infrastrukturą techniczną z Sanokiem. Sołectwo posiada sieć wodociągową, ale woda na teren sołectwa dostarczana jest z miejskiej sieci wodociągowej od strony osiedla Olchowce. Na terenie sołectwa istnieje sieć kanalizacji sanitarnej. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej Sanoka.

Wnioskodawca wskazuje, że miasto powiększone o Bykowce oferować będzie atrakcyjne tereny, o doskonałej ekspozycji widokowej.

W przyjętym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sanok jako główne cele zagospodarowania przestrzennego wskazano rozwój zabudowy stanowiący kontynuację zabudowy już istniejącej, na pozostałym obszarze natomiast przewidziano funkcje rolno-osadnicze.

Do funkcji rozwojowych, które miasto zamierza realizować na proponowanym do włączenia obszarze, należy głównie rozbudowa i budowa infrastruktury drogowej i wodociągowej. Ponadto wskazane zostało, że miasto zamierza kontynuować podobną politykę przestrzenną na obszarze sołectwa, jak ustalona w studium gminy Sanok, a ponadto przewiduje się wykorzystanie części terenów cechujących się doskonałą ekspozycją widokową na zaplecze rekreacyjne w postaci parków leśnych, terenów sportu i aktywnego wypoczynku. Kierunki rozwoju wskazane w Studium dla obszaru objętego wnioskiem są zbieżne z funkcjami rozwojowymi proponowanymi przez miasto. 

Gmina Sanok obecnie nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego w całości obszar sołectwa Bykowce. Istniejące plany obejmują wyłącznie niewielkie tereny i dotyczą lokalizacji pojedynczych inwestycji, a zagospodarowanie terenu następuje na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów.

Reasumując zauważa się wyraźnie związki komunikacyjne oraz zależności infrastrukturalne sołectwa Bykowce z miastem Sanok. Zbieżne są również proponowane przez gminę Sanok i miasto Sanok kierunki zagospodarowania terenów objętych wnioskiem o zmianę granic. Brak jest jednak we wniosku jednoznacznych argumentów i dowodów, że nieprzyłączenie do miasta przedmiotowego sołectwa, zaburzy jego rozwój, w tym możliwość inwestowania w przyszłości na przedmiotowym obszarze. Można jednak zauważyć brak spójności w przedłożonej argumentacji, czy układ funkcjonalno-przestrzenny sołectwa stanowi kontynuację przestrzenną zabudowy sanockiej dzielnicy Olchowce, gdyż w dalszej części wniosku podkreślone zostało, że proponowany do włączenia do miasta teren Bykowce można scalić z obecnym obszarem miasta w sposób płynny oraz że istnieje dopiero możliwość wykształcenia spójnej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i terenu proponowanego do włączenia.

Opinia w zakresie przyłączenia sołectwa Trepcza

Sołectwo Trepcza przylega do granic miasta i jego dwóch dzielnic – Dąbrówki i Wójtostwa, i jest powiązane komunikacyjnie z miastem Sanokiem.

W przyjętym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sanok przewidziano różne kierunki zagospodarowania, zarówno w zakresie zabudowy o różnych funkcjach, jak i kontynuacji funkcji rolniczej. 

Gmina Sanok obecnie nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego w całości obszar sołectwa Trepcza. Istniejące plany obejmują wyłącznie niewielkie tereny i dotyczą lokalizacji pojedynczych inwestycji, a zagospodarowanie terenu następuje na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów.

Do głównych funkcji rozwojowych, które miasto zamierza realizować na proponowanym do włączenia obszarze, należy głównie rozbudowa i budowa infrastruktury drogowej i wodociągowej, a także powiększenie terenów inwestycyjnych pod zabudowę mieszkaniową.

Podsumowując, brak jest we wniosku jednoznacznych argumentów i dowodów, że nieprzyłączenie do miasta przedmiotowego sołectwa, zaburzy jego rozwój oraz rozwój miasta Sanoka, a także możliwość inwestowania w przyszłości na przedmiotowym obszarze. Ponadto brak jest spójności w przedłożonej argumentacji, czy układ funkcjonalno-przestrzenny sołectwa stanowi kontynuację przestrzenną zabudowy miasta Sanoka, gdyż w dalszej części wniosku wskazane zostało, że proponowany do włączenia do miasta teren sołectwa Trepcza daje dopiero możliwość wykształcenia spójnej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i terenu proponowanego do włączenia.

W ocenie tut. organu sołectwo Trepcza stanowi odrębną jednostkę osadniczą, powiązaną z miastem Sanok w głównej mierze drogą powiatową – ul. Traugutta. Ponadto widać wyraźną granicę przestrzenną pomiędzy miastem Sanok a sołectwem Trepcza, dodatkowo podkreśloną przez fragment zalesienia przebiegający tuż za granicą miasta. Wnioskodawca wskazał również, że na terenie sołectwa można spotkać, charakterystyczną dla sąsiadujących dzielnic miasta, zabudowę jednorodzinną, jednak nie znajduje to poparcia w rzeczywistości, gdyż dzielnica Wójtostwo posiada głównie charakter zabudowy wielorodzinnej i usługowej.

Opinia w zakresie przyłączenia sołectwa Zabłotce 

Sołectwo Zabłotce od strony północnej przylega do sanockiej dzielnicy Dąbrówka.

Teren mocno powiązany jest komunikacyjnie z miastem poprzez dwie najważniejsze dla subregionu Bieszczad drogi – drogę krajową nr 28 i drogę wojewódzką nr 886.

Wnioskodawca wskazuje, że układ urbanistyczny i charakter zabudowy sołectwa wyraźnie wskazują na to, że stanowi ono kontynuację przestrzenną zabudowy sanockiej dzielnicy Dąbrówka. Układ osadniczy obu jednostek tworzy jedną całość, której struktury przestrzenne ukształtowane są głównie wzdłuż ww. opisanych dróg.

Zabłotce są powiązane istniejącą infrastrukturą techniczną z Sanokiem. Sołectwo posiada sieć wodociągową, ale woda na teren sołectwa dostarczana jest z miejskiej sieci wodociągowej. Na terenie sołectwa istnieje sieć kanalizacji sanitarnej. Ścieki odprowadzane są do kanalizacji miejskiej Sanoka.

W przyjętym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sanok jako główne cele zagospodarowania przestrzennego wskazano rozwój zabudowy stanowiący kontynuację zabudowy już istniejącej, na pozostałym obszarze natomiast przewidziano funkcje rolno-osadnicze.

Do głównych funkcji rozwojowych, które miasto zamierza realizować na proponowanym do włączenia obszarze, należy głównie rozbudowa i budowa infrastruktury drogowej i wodociągowej, a także powiększenie terenów inwestycyjnych pod zabudowę mieszkaniową. Ponadto wskazane zostało, że miasto zamierza kontynuować podobną politykę przestrzenną na obszarze sołectwa, jak ustalona w studium gminy Sanok. Kierunki rozwoju wskazane w Studium dla obszaru objętego wnioskiem są zbieżne z funkcjami rozwojowymi proponowanymi przez miasto. 

Gmina Sanok obecnie nie posiada obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego w całości obszar sołectwa Zabłotce. Istniejące plany obejmują wyłącznie niewielkie tereny i dotyczą lokalizacji pojedynczych inwestycji, a zagospodarowanie terenu następuje na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów.

Reasumując zauważa się wyraźnie związki komunikacyjne sołectwa Zabłotce z miastem Sanok. Zbieżne są również proponowane przez gminę Sanok i miasto Sanok kierunki zagospodarowania terenów objętych wnioskiem o zmianę granic. Brak jest jednak we wniosku jednoznacznych argumentów i dowodów, że nieprzyłączenie do miasta przedmiotowego sołectwa, zaburzy jego rozwój oraz rozwój miasta Sanoka, a także możliwość inwestowania w przyszłości na przedmiotowym obszarze.

Można także zauważyć brak spójności w przedłożonej argumentacji, czy układ funkcjonalno-przestrzenny sołectwa stanowi kontynuację przestrzenną zabudowy sanockiej dzielnicy Dąbrówka, gdyż w dalszej części wniosku podkreślone zostało, że  proponowany do włączenia do miasta teren sołectwa Zabłotce można scalić z obecnym obszarem miasta w sposób płynny oraz że istnieje dopiero możliwość wykształcenia spójnej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i terenu proponowanego do włączenia. Jednakże, spośród wszystkich wnioskowanych do przyłączenia terenów, sołectwo Zabłotce wykazuje największe powiązania komunikacyjne i funkcjonalno-przestrzenne z miastem Sanok, dające możliwość stworzenia spójnej miejskiej jednostki osadniczej.

Oceniając zaangażowanie władz samorządowych na terenach sołectw wnioskowanych do włączenia do miasta Sanoka w zakresie przeznaczenia tych terenów na określone cele oraz ustalenia zasad ich zagospodarowania i zabudowy, zauważa się brak kompleksowo sporządzanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, co stanowić może o pogłębianiu chaosu przestrzennego i braku zrównoważonego rozwoju. Polityka przestrzenna wyznaczona w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wnioskowanych do przyłączania sołectw wskazuje duże podobieństwo przedstawionych funkcji rozwojowych, co w przyszłości powinno umożliwić prawidłowy rozwój tych obszarów, niezależnie od ich przynależności terytorialnych. 

Na chwilę obecną tereny sołectw Bykowce, Trepcza i Zabłotce w niewielkim stopniu pokryte są obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Miasto Sanok natomiast sukcesywnie sporządza plany miejscowe i w znacznej części swojego obszaru jest nimi pokryte. 

We wniosku brak jest jednoznacznego uzasadnienia dla konieczności poszerzenia Sanoka o dość znaczny obszar – stanowiący ok. 44 % dotychczasowej powierzchni miasta, niosący za sobą jednak tylko przyrost mieszkańców o 7%. Nie ma również jednoznacznych dowodów, iż nieprzyłączenie do miasta przedmiotowych sołectw, zaburzy ich rozwój oraz rozwój miasta Sanoka oraz możliwość inwestowania w przyszłości na przedmiotowych obszarach. Brak jest również informacji, czy zasoby przestrzenne do rozwoju zabudowy w mieście zostały wyczerpane i stąd konieczność ekspansji na sąsiednie tereny. Z dołączonego studium uwarunkowań miasta Sanoka, będącego w opracowaniu, wynika, iż spore obszary, dotychczas niezainwestowane, wskazane są pod zabudowę o różnych funkcjach, także mieszkaniową.

Oceniając atrakcyjność inwestycyjną terenów proponowanych do przyłączenia do miasta Sanoka z pewnością można tu wskazać teren sołectw Bykowce oraz Zabłotce z uwagi na bliskość podobnie rozwijających się terenów, bliskość dróg ponadlokalnych, ukształtowanie terenu jako szczególnie dogodne ze względu na swoje położenie dla działań inwestycyjnych. Z kolei sołectwo Trepcza, nie stanowi już w tak jednoznacznym i czytelnym stopniu przestrzennego powiązania z miastem.

Należy zwrócić uwagę, że Rada Miasta Sanoka od wielu lat nie występowała z wnioskiem o przyłączenie nowych terenów. Oceniając wnioskowaną zmianę w aspekcie zagospodarowania przestrzennego, można stwierdzić, że ogólnie rozumiany rozwój Sanoka oraz umacnianie jego roli jako ważnego ośrodka w skali subregionu i województwa wynika z polityki państwa, województwa oraz miasta, znajdującej odzwierciedlenie w obowiązujących dokumentach dotyczących strategii rozwoju kraju oraz jego przestrzennego zagospodarowania.

Między innymi Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 oraz Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030) zakładają integrację przestrzenną na poziomie lokalnym na obszarach położonych poza zurbanizowanymi terenami funkcjonalnymi miast. Z kolei Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Podkarpackiego – Perspektywa 2030 oraz Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego 2020 określają Sanok jako regionalny biegun wzrostu (Duopol Sanok-Lesko) dla Bieszczadów i całego województwa. 

Po rozważeniu wszystkich aspektów przedmiotowej sprawy, uwzględniając argumenty przedstawione przez Radę Miasta Sanoka (zapewnienie rozwoju miasta, które od wielu lat nie zwiększało swojego obszaru, uwarunkowania komunikacyjne i funkcjonalno-przestrzenne, sytuację finansową gminy Sanok), pozytywnie opiniuję wniosek w zakresie przyłączenia do miasta Sanoka obszaru sołectwa Bykowce oraz sołectwa Zabłotce z gminy Sanok. Natomiast negatywnie opiniuję wniosek w zakresie przyłączenia do miasta Sanoka obszaru sołectwa Trepcza z gminy Sanok.