Kina nie da się nie kochać

To „Wołyń” Smarzowskiego, to serial „1920. Wojna i miłość”, to „Disco Boy” Giacomo Abbruzzese. To w Sanoku powstało ponad 20 filmów i seriali, które zapisały się w historii polskiej kinematografii. I tym zapewne kierowała się Podkarpacka Komisja Filmowa, wybierając Sanok na miejsce kolejnego przystanku swojej firmowej imprezy. 

O rozpoczynającym się w najbliższy czwartek wydarzeniu z TOMASZEM SZWANEM, wielkim sympatykiem dziesiątej muzy, jednym z reżyserów filmu „Z wnętrza”, którego sanocka premiera odbędzie się w drugi dzień festiwalu, rozmawia MARIAN STRUŚ.

 

- Nie wnikając w szczegóły, można się z tego tylko cieszyć. Trzeba jednak wiedzieć, że Sanok jest zauważalnym punktem na mapie filmowców i ma swoje ważne miejsce w polskiej kinematografii. Stąd ten wybór. Mogę tylko dodać, że ludzie filmu, zwykle bardzo ciepło wypowiadają się o Sanoku, mówią, że lubią tu powracać i zazwyczaj żałują, że na tak krótko. Popularny aktor Olgierd Łukaszewicz nie może się już doczekać przyjazdu do Sanoka. Zdradził mi, że w młodości bywał tu na wakacjach.

- Przykro o tym mówić, ale z tego co pamiętam, nie było woli ówczesnych włodarzy Sanoka, nie było chęci w zainwestowanie w infrastrukturę, która pozwoliłaby zatrzymać festiwal choćby na jeszcze jedną edycję.

- Mimo upływu czasu, ciągle w to wierzę. Nie okłamujmy się, jest to plama na honorze. W mieście, uzurpującym sobie prawo bycia miastem kultury, w materiałach promocyjnych często używającym tego określenia, od lat nie ma stacjonarnego kina. Nie wiem, czy jest wiele takich miast w Polsce. Dla przykładu Krosno ma 5 sal kinowych (do niedawna 6), Jarosław też 5. Często jeżdżę z „Kinobusem” po Polsce i z zazdrością patrzę, jakie piękne obiekty kinowe funkcjonują w maleńkich miejscowościach. Po prostu szczęka opada. Dlatego liczę na przebudzenie sanoczan, na inicjatywy samorządowców w tym temacie. Być może impulsem do działania będzie właśnie wydarzenie, które przed nami. Może wzbudzi tęsknotę za prawdziwym kinem, choćby niewielkim, studyjnym, na dobry początek.  

- Zdradzę, że w rozmowie nasz gość wspomniał tamto wydarzenie, mówiąc: - Zróbmy filmową imprezę, która by uczciła ten jubileusz, na przykład trzydniowy przegląd filmowy! Przyznam, że pomysł mi się bardzo spodobał. Zresztą już pracuję nad filmem dokumentalnym dotyczącym tamtego festiwalu z 2001 roku. 

- Podzielam tę opinię. Wartością dodaną, zamierzoną przez organizatorów, jest fakt ścisłego powiązania tego filmowego wydarzenia z miejscem, w którym się ono odbędzie. Te powiązania są rozmaite. Przede wszystkim, większość zaproponowanych filmów kręconych było w Sanoku. Niektóre z nich poświęcone są ludziom stąd się wywodzącym. Mam tu na myśli Zdzisława Beksińskiego, jego syna Tomka - znanego dziennikarza muzycznego, radiowca i tłumacza wielu znakomitych filmów, Janusza Szubera - wybitnego poety czy Łukasza Łagożnego - himalaisty, jednego z 20 Polaków zdobywców Korony Ziemi. Reżyserami kilku z filmów, które znalazły się w programie festiwalu, są też sanoczanie.

 

- Może zacznę od tego, że utworzony w 2020 roku Podkarpacki Szlak Filmowy, dzięki swej atrakcyjności, stał się łakomym kąskiem dla miłośników kina z całego niemal kraju. Już dziś wiem, że będą z nami m. in. mieszkańcy Warszawy, Krakowa, Kielc czy Gdańska. Sporą grupę stanowić będą ludzie kultury z Podkarpacia, wśród których powinni dominować sanoczanie. Ja w to wierzę, zwłaszcza, kiedy przypomnę sobie festiwal „Nowe Horyzonty” (wówczas pod nazwą Sanok 1) z 2001 roku, któremu towarzyszyła wspaniała atmosfera. Liczę na to, że teraz swą obecnością będą chcieli dać wyraz tęsknoty za dobrym kinem. 

Co chciałbyś im polecić w szczególności? Wszak będą dni, kiedy zmuszeni będą wybierać pomiędzy projekcją filmową, a spotkaniem z ciekawymi ludźmi, czy ciekawie zapowiadającym się koncertem. 

- Tak to będzie! Jak na prawdziwych festiwalach filmowych. Zapewne jesteś świadom, że stawiasz mnie przed ciężką próbą dokonania wyborów, ale spróbuję. Na początek trochę prywaty – zachęcałbym do obejrzenia filmu „Z wnętrza”. Jest to film złożony w całości z materiałów nakręconych amatorską kamerą przez samego Zdzisława Beksińskiego oraz jego bliskich. Jako jeden z trzech jego twórców wyrażę swą radość, że po pięciu latach od powstania filmu, wreszcie będzie miał on swą premierę w Sanoku. Po filmie spotkanie z jego twórcami poprowadzi Grażyna Bochenek.

A skoro o Beksińskich mowa, to tych, którzy nie obejrzeli jeszcze na dużym ekranie „Ostatniej rodziny” w reżyserii Jana P. Matuszyńskiego, bardzo do tego namawiam. W spotkaniu po projekcji, obok reżysera, wezmą udział aktorzy: Aleksandra Konieczna oraz scenarzysta Robert Bolesto. Zamykając temat Beksińskich, zachęcam do obejrzenia specjalnego pokazu filmu „Monty Python i Święty Graal” w tłumaczeniu i z głosem Tomka Beksińskiego. Przed projekcją o Tomku opowiedzą: Janusz Szydłowski, Maciej Gudowski i Jarosław Łukomski, z którymi nagranie miałem przyjemność zrealizować osobiście w warszawskich „Alternatywach”.

Dużą widownię powinien przyciągnąć obraz „Disco Boy”, nakręcony przed trzema laty przez międzynarodową ekipę filmową w Mrzygłodzie, z Franzem Rogowskim w roli głównej, jednym z najbardziej popularnych i charyzmatycznych aktorów w Europie. Film został nagrodzony „Srebrnym Niedźwiedziem” na zeszłorocznym festiwalu filmowym w Berlinie. Młodzieży i nie tylko młodzieży polecam projekcje filmów: „Oko Proroka” i „Przeklęte Oko Proroka” w reżyserii Pawła Komorowskiego. Gdyby ktoś jeszcze nie widział filmu „Wołyń” w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego, bezwzględnie winien to uczynić. To samo dotyczy filmów: „Syberiada po polsku” w reżyserii Janusza Zaorskiego i „Lekcja martwego języka” Janusza Majewskiego.

Będzie też oferta dla miłośników nocnych maratonów filmowych. Propozycją tą będzie 6-odcinkowy serial „Crimen” – kryminał historyczny w reżyserii Laco Adamika, z Bogusławem Lindą w roli głównej, zrealizowany z rozmachem w…Sanoku. Wśród filmowych atrakcji nie może zabraknąć muzyki. Wyjątkowo atrakcyjnie zapowiada się koncert pt. „Mikołaj Trzaska. Muzyka filmowa”. Artysta jest prawdziwą ikoną jazzowej awangardy, wybitnym saksofonistą, twórcą elektronicznej muzyki do filmów Wojciecha Smarzowskiego.

Cennym lokalnym akcentem muzycznym będzie niewątpliwie koncert „Wernyhory”, miejscowego zespołu o niezwykłym folkowym brzmieniu, uzyskiwanym przez artystów grających na takich instrumentach jak: fidel, lira korbowa i viola da gamba w składzie: Daria Kosiek, Anna Oklejewicz i Maciej Harna. Na tym poprzestanę. Nie sposób jest wymienić wszystkich punktów programu, obejmującego 40 pozycji! Musicie Państwo być czujni, zaznajomieni z programem festiwalu, do czego gorąco namawiam.    

- Mam taką nadzieję. Impreza ma zasięg ogólnopolski, więc powinna przyciągnąć media. Mogę Państwa zapewnić, że w festiwalowym Sanoku pojawi się „Radio Biwak” – popularna wakacyjna audycja rozgłośni regionalnej „Radio Rzeszów”. Spotkania ze znakomitymi gośćmi prowadzić będą znani dziennikarze radiowi: Grażyna Bochenek, Elżbieta Mazur-Bielat, Adam Głaczyński. Niewątpliwie wykorzystają swą obecność, aby przekazać odczucia z obecności na Promocyjnym Szlaku Filmowym. Na razie nie dostrzegam jakiegoś większego zainteresowania ze strony mediów lokalnych (przepraszam, za wyjątkiem portalu Korso Sanockie), tudzież gospodarzy miasta, ale mam nadzieję, że najbliższe dni wszystkich zaktywizują do działania.  

- Oczywiście, nie od dzisiaj. Będąc na co dzień na miejscu, już od pewnego czasu pomagam organizatorom festiwalu – Podkarpackiej Komisji Filmowej, której działanie bardzo sobie cenię. Powstała z myślą o tych, którzy chcą wykorzystać filmowy potencjał regionu i działa bardzo aktywnie na polu animacji kultury filmowej 

w regionie, m. in. poprzez organizowanie wydarzeń takich jak Podkarpacki Szlak Filmowy. Przyszły tydzień będzie dla mnie wyjątkowy w tym roku, gdyż związany będzie niemal wyłącznie z kinem. A kina nie da się nie kochać!