Słowa „szczepienie” i „granica” zostały wybrane ex aequo jako Słowo Roku 2021 w głosowaniu kapituły złożonej z językoznawców, a słowo „szczepienie” zdobyło także pierwsze miejsce w głosowaniu internautów w 11 edycji plebiscytu, którego organizatorem jest Uniwesytet Warszawski.
Nie ma co się zbytnio dziwić, cała sytuacja na świecie i w Polsce praktycznie cały rok kręciła się wokół słowa "szczepienie", a końcówka roku 2021 i początek 2022 odbiła szczególne piętno jeśli chodzi o słowo "granica"
Szczepienie
Słowo roku 2021 w różnych językach jest dobrą ilustracją, jak w historii języka nazywamy nowe zjawiska. Kiedy Edward Jenner wykorzystał zarazki krowiej ospy jako ochronę przed ospą prawdziwą (czarną), wykorzystał tez nazwę (virula) vaccina, czyli krowia od łac. vacca „krowa” i tak w nazwie każdej szczepionki w większości języków widzimy krowi pierwiastek. Wakcynacja przyjęła się na krótko i w polszczyźnie, ale ostatecznie wygrała inna metafora – ogrodnicza. Nauczyliśmy się podawać człowiekowi małą dawkę zarazków, żeby chronić go przed chorobą, tak jak od wieków przenosimy pęd jednej rośliny na drugą, żeby uzyskać lepszą zdrowszą odmianę. Oba zabiegi nazywamy po polsku szczepieniem od ogólnosłowiańskiego rdzenia szczep– ‘rozdzielać’. Rzeczownik szczep pierwotnie oznaczał uszlachetnione drzewo, dopiero później przenośnie „plemię”.
(prof. Marek Łaziński, UW)
Granica
Granica była już słowem września 2015, w roku, w którym słowem roku został rzeczownik uchodźca. Chodziło wtedy o granice południowej Europy, w roku 2021 chodzi o granicę polsko-białoruską. Słowo granica jeszcze niedawno kojarzone z dowolnym obszarem, z przekraczaniem, zamykaniem i otwieraniem (w pandemii), z paszportem (także covidowym), dziś łączy się z wyrazami kryzys, przekroczyć, nielegalnie, migrant, stan wyjątkowy, zasieki, mur, obrona, prowokacja.
(prof. Marek Łaziński, UW)
Oprócz słów "szczepienie" i "granica" w czołówce znalazły się również takie wyrazy jak między innymi: fala, lockdown, antyszczepionkowiec, obostrzenia, zdalny oraz hybrydowy.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.