Rezerwat przyrody Dyrbek znajduje się w na terenie gmin Lesko i Olszanica, w powiecie leskim. Leży w obrębie Parku Krajobrazowego Gór Słonnych, na południowo-zachodnim stoku wzniesienia o wysokości 640 m n.p. Zajmuje powierzchnię 130,88 ha.
Został utworzony w roku 1996 r., jako jeden z rezerwatów chroniących pozostałości puszczy karpackiej w formie lasów bukowych i borów jodłowych.
Rzeźbę terenu rezerwatu uatrakcyjnia bogata sieć potoków, ostro wcinających się w podłoże oraz wypukło-wklęsłe stoki, na których wznoszą się odizolowane twardzielcowe pasma. Od nazwy jednego z potoków, biorącego swój początek w rezerwacie, wzięła się także jego nazwa – „Dyrbek”.
Chroni on naturalne zbiorowiska buczyny karpackiej. W dobrze zachowanym starodrzewiu jaworowobukowo- jodłowym występuje znaczna liczba ponad 100-letnich egzemplarzy drzew, których obwody pni dochodzą nieraz do 450 cm.
W runie występuje wiele cennych roślin, m.in. wawrzynek wilczełyko, listera sercowata, żywokost sercowaty i kozłek bzowy. Na niewielkich przestrzeniach śródleśnych łąk występują: knieć górska i błotna, kozłek bzolistny, niezapominajka błotna i skrzyp leśny. Do najcenniejszych gatunków zaliczyć należy umieszczonego na „Liście roślin zagrożonych w Polsce” – kruszczyka sinego oraz gatunki z rodziny storczykowatych, do których należą m.in. gnieźnik leśny, podkolan biały i kruszczyk szerokolistny.
Na terenie rezerwatu bytuje wiele cennych gatunków ptaków m.in. orlik krzykliwy, puchacz, bocian czarny i puszczyk uralski. Najwięcej jest drobnych ptaków śpiewających; żyją tu: zięba, rudzik, kos, strzyżyk, pokrzywnica, mysikrólik, słowik szary, skowronek polny, pokląskwa, muchołówki i sikory. Nad potokami często zobaczyć można pliszkę górską i siwą. Świat płazów i gadów reprezentowany jest przez kilka gatunków żab, ropuch, traszki, salamandrę plamistą, jaszczurki, zaskrońca i żmiję zygzakowatą.
Spośród dużych ssaków najliczniejsze są jelenie i sarny, którym towarzyszą drapieżniki: lis, wilk i ryś. Z racji obfitości zwierzyny mają tutaj doskonałe warunki bytowania. Do mniejszych gatunków ssaków należy zaliczyć gryzonie (wiewiórki, nornice, popielicowate), owadożerne (ryjówki, jeże) i zajęczaki, łasicowate i nietoperze.
Źródło: Zielone Podkarpacie
Foto: Mirosław Piela