Tour de Konstytucja: Przystanek na żądanie w Sanoku [ZDJĘCIA+WIDEO]

Zobacz relację wideo ze spotkania w Sanoku TUTAJ 

To była wspaniała, niezwykła niedziela. Prawdziwe święto demokracji. Do Sanoka zawitała wyborowa ekipa spod znaku Tour de Konstytucja. Rangę wydarzenia podnosi fakt, że Sanok był pierwszym miastem Tour-u w nowym jego wydaniu, któremu nadano nazwę „Przystanek na żądanie”. Sprawcami tego byli Demokraci Ziemi Sanockiej, działający we współpracy z Komitetem Obrony Demokracji. Wśród dostojnych gości „Przystanku…” znaleźli się: Jerzy Stępień - b. prezes Trybunału Konstytucyjnego, Danuta Przywara - przewodnicząca rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, sędzia Igor Tuleja - IUSTITIA Stowarzyszenie Sędziów Polskich oraz prokurator Małgorzata Adamajtys - Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”.

Brawo Sanok! Tymi słowy powitał licznie zebranych uczestników plenerowego spotkania Robert Hojda z Fundacji Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych. Podkreślił całkowitą apolityczność Tour de Konstytucja, zastrzegając na wstępie, że żadnemu z polityków nie zostanie udzielony głos. – „Można i należy mieć żal do polityków z każdej ze stron, iż z Konstytucji uczynili miecz do załatwiania dla siebie korzyści, do wygrywania swego, a przy tym bardzo mocno nas dzieląc.

– stwierdził, co przyjęte zostało gorącymi oklaskami.

A potem do akcji wkroczyli dostojni goście; w pierwszej parze – p. prokurator Małgorzata Adamajtys i s. Igor Tuleja. Tematem panelu dyskusyjnego były zagadnienia niezależności sądów i niezawisłości sędziów oraz praw obywatelskich. – „Niezależne sądy i niezawisłość sędziów są jednym z filarów demokracji, gwarantującym obywatelom gwarancję praworządności, do której mają prawo. Ale jest jeszcze coś takiego jak niezależność prokuratury, o którą to walczy stowarzyszenie „Lex Super Omnia”. Miejmy świadomość, że jeśli obywatel trafi na prokuratora wykonującego czyjeś polecenia, a później na takiego samego sędziego, to może być pewien, że jest przegrany (…) Sędzia powinien być odporny i nie ulegać naciskom. Nie tylko tym politycznym, ale także medialnym i społecznym, które często już wcześniej, zanim zrobi to sąd, wydają wyroki. Odporność sędziów to również nieuleganie naciskom własnego środowiska” – mówił sędzia Igor Tuleja.

Czy wiecie państwo, gdzie jest zapis w Konstytucji określający prawa Prokuratury? Nie ma takiego. Prokuratorzy nie są chronieni przez Konstytucję RP. Jesteśmy bezbronni, niewyposażeni w żadną broń, stąd najłatwiej w nas uderzyć. Chociaż odwagi nam nie brakuje! (oklaski!). W państwie prawa powinny być takie gwarancje. Dużym nieporozumieniem jest łączenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.

– stwierdziła Małgorzata Adamajtys.

Sędzia Igor Tuleja zwrócił jeszcze uwagę na ważne zagadnienie wpływu obywateli na wymiar sprawiedliwości, o czym mówi 182 artykuł Konstytucji RP. Otóż nie ma takowego, zwłaszcza po tym, jak z sądów rejonowych wyrzucono ławników. 

Obydwoje podkreślali, że w każdym zawodzie, czy to w sądzie, czy w prokuraturze, najważniejszy jest człowiek i jego kręgosłup moralny. Dotyczy to także adwokatów i radców prawnych, wypełniających ważną rolę w dziedzinie praworządności. To właśnie dzięki postawie całego środowiska prawniczego, władzy nie udaje się podporządkować prawa według swoich życzeń.

W drugim panelu skoncentrowano się na przestrzeganiu prawa w Polsce. Prowadziła go doborowa para: Danuta Przywara – przewodnicząca rady Helsińskiej Fundacji praw Człowieka i Jerzy Stępień, b. prezes Trybunału Konstytucyjnego.

- „Od trzydziestu lat zajmuję się przestrzeganiem prawa w naszym kraju i mam pełną świadomość jakie to jest ważne, jak warto to robić. W państwie nie przestrzegającym prawa obywatele nie mogą czuć się bezpieczni. A niestety, z takim państwem mamy do czynienia. Nie może być tak, że władza podejmuje to co jej przyjdzie do głowy na podstawie rozporządzeń, a nie ustaw. Państwo przestrzegające prawo to państwo, w którym funkcjonują bezpieczniki, które w przypadkach naruszeń, bądź podejrzeń, że one występują, zaczynają działać. Jednym z nich jest Trybunał Konstytucyjny. Jak spełnia on swoją funkcję, oceńcie państwo sami” – mówiła p. Danuta Przywara.

- Mam za sobą 10-letni okres orzekania w sądzie powszechnym i wiem, że najważniejszym elementem procesu karnego jest już sam początek dochodzenia. Jeśli tutaj popełni się jakieś błędy, potem trudno jest to odkręcić. To przez nie znany powszechnie p. Komenda kilkanaście lat odsiadywał wyrok za niepopełnione zabójstwo. To przez nie od 2001 roku ciągnęła się sprawa jednego z ministrów w rządzie Jerzego Buzka, dopiero teraz uniewinnionego. Takich przykładów jest całe mnóstwo – stwierdził Jerzy Stępień.

Na przypadki, w których narzucone przepisy przestrzegania prawa dotyczą wszystkich obywateli zwrócił uwagę współprowadzący panel dyskusyjny Jakub Osika, przewodniczący stowarzyszenia Demokratów Ziemi Sanockiej. 

Odzewem był przykład wprowadzenia stanu wyjątkowego na terenach przygranicznych. – „Po co się to robi? Po to, aby wyeliminować dziennikarzy z pasa granicznego. Jest to ewidentny przykład ograniczenia praw człowieka, w tym przypadku prawa obywatela do informacji. (…) Każda władza ma tendencję do zagarniania dla siebie coraz większych przestrzeni. Zaczęła od Trybunału Konstytucyjnego, będącego sądem, który ma stać na straży przestrzegania prawa przez władzę. Teraz śmieje się z obywateli: „możecie sobie mówić, że łamiemy Konstytucję, ale co nam zrobicie?” Potem przyszła kolej na inne przestrzenie m. in na media. I będzie to nadal robić, do czasu aż trafi na opór. Do tej pory nie stworzyliśmy na tyle silnych reakcji, które pozwoliłyby przeciwstawić się władzy” – mówił Jerzy Stępień. 

Wątek ten kontynuowała p. Danuta Przywara, mówiąc: - „Trybunał Konstytucyjny został wyłączony, to fakt, ale to nie znaczy, że jako instytucja nie ma swoich obrońców. To jesteśmy my! I nikt za nas tego nie zrobi! Wiara, że władza sama się ograniczy, jest złudna. Musimy walczyć o wolne sądy, o wolne media. Media są bardzo ważne. Sprowadzenie nas do jednego źródła jest prawdziwym dramatem. Trzeba o nie zawalczyć. To da się zrobić!  Ja jestem optymistką!”

 Skończyło się na mobilizacji do działania. – „Uczmy się Konstytucji! Uczmy się praw obywatelskich! Brońcie mediów i prawa do zróżnicowanych źródeł informacji! Dobrym przykładem jest postawa sędziów, szczególnie młodego ich pokolenia. Ci ludzi zrozumieli i uwierzyli, że państwo prawa jest filarem wolności i demokracji, więc trzeba go bronić! Opornikiem stała się również prokuratura”. Chwała wszystkim zaangażowanym!”

„I pamiętajmy! Konstytucja jest Konstytucją wszystkich Polaków. Nie dzieli nas na lepszych i gorszych. Zadbajmy, aby stała się ona naszą przyjaciółką”.

„A jak coś robimy, róbmy to dla czegoś, a nie przeciw komuś! To dzisiejsze spotkanie potraktujcie jako zadanie do odrobienia. Rozmawiajmy ze sobą. Rozmowa to nie pole bitwy. A o wygranej możemy mówić już wtedy, gdy uda się nam usiąść przy stole z tymi, którzy mają od nas inne zdanie. I uśmiechajmy się do siebie”. 

Skuteczność przekazów stała się już widoczna w końcowych fragmentach spotkania. Z entuzjazmem rozwinięto 30-metrowy zwój Konstytucji, pod którym każdy chciał się podpisać. A liczy on już kilkanaście tysięcy podpisów. Uśmiech był odpowiedzią na zaproszenie do wspólnej fotografii, po czym goście „Przystanku na żądanie” byli rozchwytywani i zasypywani licznymi pytaniami. Wykonano setki indywidualnych zdjęć, z radością zdobywano autografy. Ponad dwieście egzemplarzy Konstytucji trafiło do rąk uczestników spotkania. Atmosfera była fantastyczna! Wszyscy byli dumni, że mogli dosłownie dotknąć tak dostojnych gości, znanych im z telewizji. 

/Marian Struś/