Odnosząc się do artykułu „BIESZCZADY: Wataha wilków rozszarpała siedmiomiesięczne źrebie w biały dzień" (link) dotyczącego szkód wyrządzonych przez gatunek objęty ścisłą ochroną w Polsce, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska pragnie również przedstawić swoje stanowisko i wyjaśnić kwestie dotyczące:
- terminu wykonania odstrzału
Decyzja na odstępstwo od zakazu umyślnego zabijania osobników wilka została wydana przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska 16 września 2019 r. Zezwolenie zostało odebrane przez Urząd Miejsku Ustrzyki Dolne w dniu 19 września 2019 r.
Do postępowania przystąpiła również fundacja „Siła Lasu!’’, która odebrała przedmiotową decyzję w dniu 1 października 2019 r. Zgodnie z art. 130 § 1 i 2 decyzja nie ulega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania (czyli w tym przypadku do 15 października 2019 r.), a wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. Decyzja mogła być zatem realizowana przy braku złożenia odwołania przez stronę lub przez Fundację „Siła Lasu!” od 16 października 2019 r.
Ponadto informuję, że termin końcowy realizacji przedmiotowej decyzji (tj. 31 października 2019 r.) został wskazany przez Wnioskodawcę (jest to wymagane na podstawie art. 56 ust. 6 pkt 6 ustawy o ochronie przyrody). Należy przy tym podkreślić, że organ rozpatrujący sprawę nie miał wpływu ani na to jaki termin wykonania czynności zostanie wskazany przez wnioskodawcę, ani na termin odbioru decyzji przez ww. fundację dopuszczoną do przedmiotowego postępowania na prawach strony. Również niezależny od tut. organu jest wymóg przestrzegania procedur wynikających z Kodeksu postępowania administracyjnego.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, że próba zasugerowania przez sołtysa Bandrowa, Wiesława Grocha czytelnikowi w ww. artykule, iż zezwolenie zostało wydane przez GDOŚ celowo ze wskazaniem jednodniowego terminu wykonania czynności w sposób uniemożliwiający realizację zezwolenia, jest wskazaniem na stan nieprawdziwy i niepotwierdzony faktami.
- wskazania przez GDOŚ miejsca wykonania wnioskowanej czynności
Zgodnie z art. 56 ust. 6 pkt. 7 ustawy o ochronie przyrody określenie miejsca wykonania czynności, których dotyczy zezwolenie musi zostać wskazane w zezwoleniu. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska ograniczył obszar wykonania czynności do miejsc, gdzie występują największe szkody po to, aby eliminacja osobnika przyniosła zamierzony cel. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie na tym terenie jedynie w miejscowościach Hoszów i Bandrów Narodowy wystąpiły znaczące szkody, umożliwiające wydanie zezwolenia (art. 56 ust. 4 pkt 2 ustawy o ochronie przyrody). W pozostałych miejscowościach objętych wnioskiem wystąpiły pojedyncze szkody, nie dające podstaw do wydania zezwolenia na odstępstwo od zakazu umyślnego zabijania wnioskowanych osobników.
- ograniczenia przez GDOŚ liczby osobników możliwych do zabicia
Decyzje wydawane przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nie są decyzjami na redukcję populacji. Istotny w tej sprawie jest fakt, że miejscowości, w których mogłoby być realizowane zezwolenie, położone są w bliskiej odległości od siebie, zatem najprawdopodobniej leżą w granicach terytorium jednej watahy. Dlatego podjęto decyzję, że odstrzał jednego osobnika powinien przyczynić się do zmniejszenia szkód przy zdecydowanie mniejszej ingerencji w środowisko przyrodnicze niż pierwotnie zakładał wniosek. Należy podkreślić, że wydanie przedmiotowego zezwolenia na odstępstwo od umyślnego zabijania jednego osobnika wilka nie wykluczało możliwości uzyskania kolejnego zezwolenia w przypadku, gdy rozmiar szkód nie zmniejszyłby się. Skoro Wnioskodawcy nie udało się jednak wyeliminować nawet jednego osobnika, to niezasadny jest zarzut, iż zezwolenie powinno być wydane na większą liczbę wilków.
Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska podkreśla, że ochrona gatunkowa jest istotnym celem zachowania dobrostanu środowiska. Decyzje na odstępstwa od zakazów w stosunku do osobników wilka (np. umyślne płoszenie czy zabijanie) mogą zostać wydane przez właściwy organ ochrony przyrody wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej uzyskaniem takiego zezwolenia, zaś organ wydający decyzje musi przestrzegać procedur wynikających z kodeksu postępowania administracyjnego, a przed wydaniem rozstrzygnięcia uwzględnić wszystkie okoliczności i materiał dowodowy w danej sprawie.
Dlatego ważne jest, aby wniosek składany do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska był kompletny, czyli powinien zawierać wszystkie elementy wymagane przepisami prawa (art. 56 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody). Brak wskazania we wniosku wszystkich wymaganych informacji powoduje niepotrzebne wydłużenie procesu administracyjnego. Wskazując termin wykonania czynności należy również pamiętać o tym, że podczas rozpatrywania wniosku mogą wystąpić okoliczności powodujące wydłużenie procesu administracyjnego (np. żądanie organizacji społecznej odnośnie jej dołączenia do postępowania na prawach strony – tak jak to było w przypadku wniosku złożonego przez Burmistrza Ustrzyk Dolnych).
Składając wniosek należy również pamiętać, że zezwolenia z zakresu ochrony gatunkowej stanowią wyjątek od powszechnie obowiązujących zakazów względem gatunków objętych ochroną i mogą być wydawane w ściśle określonych przypadkach – muszą wystąpić jednocześnie trzy przesłanki, tj.:
1) brak możliwych do zastosowania rozwiązań alternatywnych (dlatego ważne jest wskazanie we wniosku, czy stosowane było np. płoszenie, budowa zabezpieczeń),
2) brak szkodliwości dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków,
3) wystąpienie przynajmniej jednej z przesłanek indywidualnych o których mowa w art. 56 ust. 4 pkt. 1-6 ustawy o ochronie przyrody (dlatego też ważne jest dokumentowanie wszystkich szkód powodowanych przez wilki oraz sytuacji stwarzających zagrożenie dla ludzi).
Przypomnijmy, że w sytuacjach nagłych, wymagających natychmiastowej interwencji, tj. zagrażających życiu bądź zdrowiu ludzi lub zwierząt, kiedy obiektywnie wniosek nie może być załatwiony w formie pisemnej, decyzje w sprawie odstrzału osobników gatunków chronionych mogą być wydane ustnie (art. 14 § 2 kpa), po rozpatrzeniu wniosku złożonego drogą telefoniczną. W takich sytuacjach, po wydaniu decyzji ustnej następuje spisanie protokołu, który jest wysyłany do wnioskującego jako potwierdzenie wydania zezwolenia. Decyzja wydana w tym trybie ma taką samą wagę jak decyzja pisemna. Niemniej jednak trzeba pamiętać, że w administracji istnieje zasada pisemności, zgodnie z którą sprawy powinny być załatwiane co do zasady w formie pisemnej. Dlatego też decyzja ustna winna być stosowana wyłącznie w sytuacjach wyjątkowo pilnych.
Na zakończenie warto podkreślić, że w Polsce istnieją regulacje prawne, które umożliwiają prowadzenie działań mających na celu ograniczenie szkód, łącznie z eliminacją najbardziej uciążliwych osobników w miejscach, gdzie notuje się największe szkody lub istnieje realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzkiego. Więcej informacji na ten temat znajduje się na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska http://www.gdos.gov.pl/o-wilku-mowa-2.
