Sprawdzian z przyjmowania uchodźców

Zatrzymajmy się w obrębie przejścia granicznego w Medyce. Stało się ono międzynarodowym. Sporo tam autokarów, tirów, ciężarówek, busików i samochodów osobowych z różnych krajów, m. in. z Francji, Szwajcarii, Litwy, Niemiec, Austrii. Wśród nich mijamy całe konwoje humanitarne m. in z Berlina i Bremy. Wszystkie wypełnione darami, głównie lekami, narzędziami chirurgicznymi, środkami opatrunkowymi, pieluchami. Dominują jednak polskie tablice rejestracyjne. Z Gdańska do Lwowa jadą mundury, z Sosnowca do Iwanofrankiwska udaje się sznur samochodów, który zabierze do Polski zwierzęta ze schroniska. Wiele samochodów czeka na konkretne osoby, część oferuje transport w głąb Polski; do Wrocławia, Krakowa, Łodzi. 

W rozmowach dominują doniesienia z ostatnich godzin. Chwilą ciszy uczczono śmierć Jurija Pryłupko, wójta Hostomela k. Kijowa, który został zabity, gdy rozdawał żywność i leki potrzebującym. Z oburzeniem mówiono o nierespektowaniu przez Rosjan ustaleń odnośnie korytarzy humanitarnych, pozwalających ludności cywilnej opuścić oblężone miasta. Podawano przykłady, gdy na wychodzących z domów i piwnic mieszkańców posypały się kule. Z pełnym zrozumieniem przyjęto odmowę strony ukraińskiej dotyczącą skorzystania z korytarzy humanitarnych zaproponowanych cynicznie przez Moskwę, a prowadzących na Białoruś i do Rosji. Ktoś z polskich wolontariuszy podniósł temat pilnej ewakuacji 50 dzieci z sierocińca w miejscowości Sumy, które nie mogą się wydostać z oblężenia, a zagrożonych katastrofą humanitarną,  

Noc z niedzieli na poniedziałek przyniosła nasilenie bombardowań. Z bólem mówiono o zamienionych w gruzy: Charkowie, Mariupolu, zastanawiano się jak długo będą broniły się jeszcze: Kijów, Odessa. Szukano pocieszających informacji. Jedną z nich był przekaz pochodzący z ukraińskiego MON o znacznych postępach w dostawach broni. W ciągu ostatnich dni nastąpiła dostawa jakże oczekiwanych 50 tysięcy hełmów wojskowych i kamizelek kuloodpornych. Ktoś podał informację, iż do Międzynarodowego Batalionu Ukrainy dołączyło 16 tys. ochotników z różnych krajów, w tym 3 tys. obywateli USA i 2 tys. z Gruzji. To głównie weterani wojen w Iraku i innych gorących miejsc na świecie. 

Solidarnie, po bratersku!   

Powszechnie mówi się, że godne przyjęcie uchodźców ukraińskich to zasługa polskiego społeczeństwa obywatelskiego. – „Sto procent pomocy i środków to dar przekazany przez społeczeństwo, osoby prywatne, różne organizacje pozarządowe i duże firmy. To dzięki ludziom dobrej woli udało się zapobiec kryzysowi humanitarnemu na granicy” – powiedział prezydent Przemyśla Wojciech Bakun.

O ile obecnie mamy do czynienia ze zrywem serca, który nie pozwala dostrzegać problemów, to za chwilę one się pojawią. I tu już rząd musi wkraczać z rozwiązaniami systemowymi. Fundamentem tego systemu może stać się przyjęty dziś (7 bm.) przez rząd projekt ustawy o wsparciu dla uchodźców ukraińskich, z jasno określonymi formami współpracy z samorządami. Szkoda więc, że projekt ten nie został skonsultowany z samorządami i organizacjami pozarządowymi. To źle wróży, choć wszystko jeszcze można naprawić.

Strumień uchodźców przekraczający polską granicę nie maleje. Można spotkać się z opiniami, iż może on sięgnąć nawet 5 milionów. Dlatego, chcąc nie dopuścić do katastrofy humanitarnej, której do tej pory dało się uniknąć dzięki absolutnie fantastycznej postawie społeczeństwa obywatelskiego, już teraz powinniśmy się dzielić odpowiedzialnością z innymi krajami. Trzeba zadbać o to, żeby przepływ ludzi ze wschodu na zachód równomiernie rozkładał się w całej Europie. Potrzebne są pilne rozmowy z naszymi europejskimi sojusznikami w kwestii relokacji. Musimy wiedzieć, ilu ludzi, którzy przekroczą polską granicę, przyjmą Czesi, Słowacy, Niemcy, Francuzi itd. 

Najwyższy czas określić wsparcie dla wszystkich organizacji pozarządowych pomagających uchodźcom, które zapewniłoby im pełny zwrot ponoszonych kosztów. Rząd powinien już zacząć myśleć o zdjęciu odpowiedzialności z ludzi, którzy w porywie serca zdecydowali się przyjąć pod swój dach uchodźców.   

W oparciu o pierwsze doświadczenia, należy pilnie znaleźć odpowiedzi na szereg innych pytań m. in: jak rozwiązać systemowo problemy ukraińskich dzieci? Już jest ich 250-300 tysięcy. To dodatkowy rocznik, który pojawił się w ciągu dosłownie tygodnia i z dnia na dzień będzie się powiększał. Jedna z dyrektorek krakowskich szkół podstawowych rzuciła pomysł utworzenia sieci ukraińskich szkół na uchodźstwie, które by funkcjonowały w dużych miastach. Wart jest rozważenia. Niechby minister oświaty przeprosił samorządy i poprosił je o udostępnienie miejsc na takie szkoły. A co ze żłobkami, z przedszkolami, świetlicami? Naprawdę jest nad czym myśleć, zamiast wylewać łzy nad zawetowaną przez prezydenta ustawą LexCzarnek. I to tyle na dziś w kwestii uchodźców!