A może jest tak, że nie myślałeś, tylko w podobnych sytuacjach chciałeś zachować twarz, resztkę dumy i próbowałeś nieudolnie przekonać innych, że miałeś taki pomysł, ale z powodu niewytłumaczalnych okoliczności byłeś daleki od jego realizacji? Zasada jest taka, że kiedy nawet ty masz pomysł, ale nic z nim nie robisz, to inni oprócz pomysłu mają jeszcze pragnienie realizacji. I zaczynają działać – wyprzedzają cię, są szybsi. Wiesz, dlaczego tak jest? Bo nie boją się szukać. Bo są otwarci i obserwują to, co się wokół nich dzieje.
Młody człowiek zapytany, dlaczego postanowił otworzyć swój biznes – mobilną kawiarnię – powiedział, że jeszcze nikt przed nim na to nie wpadł. Szedł ulicą, rozglądał się, myślał, aż w końcu odkrył niszę, jakiś brak w całości.
I zadziałało. Poszukiwanie jest tym dla procesu zmiany, czym jest namiętność dla miłości. Bez tego pierwszego to drugie po pewnym czasie traci sens i znika. Zmiana wymaga nieustannej czujności umysłu i gotowości patrzenia szeroko i daleko. Zmiana, która ma opierać się na jednym pomyśle, jedynej słusznej drodze, ma słabe szanse powodzenia. A ty musisz być elastyczny – musisz pamiętać, że otaczający cię świat nie jest w pełni przewidywalny i czasem, dla osiągnięcia sukcesu musisz szybko dostosować swoje możliwości do nowych okoliczności. Zmiana wymaga ciągłej świeżości umysłu. Marcel Proust pisał, że "prawdziwa podróż odkrywcza nie polega na poszukiwaniu nowych lądów, lecz na nowym spojrzeniu". Jeśli spróbujesz o danym problemie pomyśleć inaczej niż dotychczas, być może uda ci się odkryć nowe rozwiązania. Możesz dużo czasu zmarnować na myślenie, że to nie to miejsce, nie ci ludzie, nie ten czas. I takie myślenie może cię powstrzymywać przed zrobieniem czegoś ważnego. Ale jeśli zmienisz swoje nastawienie i pomyślisz inaczej o miejscu, inaczej o ludziach, inaczej o czasie, to być może zaczniesz działać.
To "nowe spojrzenie" jest próbą odrzucenia pesymizmu i wszystkich negatywnych wyobrażeń na temat danego problemu. Nowe spojrzenie to kolejne drzwi, które będziesz próbował otwierać. Nowe spojrzenie to kolejna książka, którą przeczytasz. Nowe spojrzenie to podpatrywanie mistrzów, którzy przetarli ścieżki i nie zabronili tobie z nich korzystać. "Wzorowanie się na innych uznanych twórcach to nic zdrożnego, to najlepszy znany mi sposób na rozwój własnego talentu i poszukiwanie własnej drogi"- pisał Walt Whitman, amerykański poeta, uważany za jednego z prekursorów współczesnej literatury amerykańskiej.
Oczywiście, że możesz próbować sam, w pojedynkę mierzyć się ze zmianą. Ale możesz też poszukiwać inspiracji wśród tych, którym już się udało. Poszukiwanie autorytetów, wzorców, ludzi, których chciałbyś naśladować, którym chciałbyś dorównać, jest jedną z najbardziej skutecznych metod wprowadzania zmian. Poszukiwanie ludzi, którzy tęsknili za sukcesem, którzy chcieli nie być przeciętni, którzy zaczęli spełniać swoje marzenia, mieli odwagę się zbuntować, postanowili się sprzeciwić jakiemuś systemowi, jakieś normie – to jedna z wielu dróg ułatwiających zmianę. W ten sposób możesz się przekonać, że ponadprzeciętność nie jest podarowana człowiekowi w prezencie, ale jest stanem, do którego się dąży, który osiąga się stopniowo, w jakimś zorganizowanym, zaplanowanym procesie. Zmiana nie zadzieje się z dnia na dzień. Zmiana wymaga czasu. A to, jak ty ten czas wykorzystasz, jest zależne przede wszystkim od ciebie.
"Świat można oglądać oczami nieszczęsnej ofiary kradzieży bądź śmiałka wyruszającego na poszukiwanie skarbu"- mawiał Paulo Coelho. Możesz ciągle czuć się, jak ktoś okradziony z pomysłów, wykorzystany, wyzyskiwany, niedoceniony, i na tych stanach możesz rozwijać tylko swoją frustrację i gniew. Możesz ciągle narzekać z powodu braku opieki i wsparcia ze strony instytucji, przełożonych, rządu. Możesz mieć ciągłe poczucie krzywdy i niesprawiedliwości. Możesz. To bezpieczna postawa. Niezaangażowana. Ale możesz też wzbudzać w sobie ciekawość i potrzebę poznawania. Możesz stać się tym "śmiałkiem poszukującym skarbu", który wyrusza w jakąś nieznaną przestrzeń i być może nawet nie wie, co jest tym skarbem. Być może skarbem jest już sam fakt wyruszenia w drogę. Poszukiwanie własnego skarbu można uczynić przygodą życia. Jeśli tylko, w twoim odczuciu, warto ten skarb posiąść. Gdy zmiana jest dla ciebie upragnioną wartością, sensem, celem, marzeniem, potrzebą – poszukiwanie skarbu stanie się drogą do jej realizacji.
Elizabeth Gilbert, amerykańska pisarka, pewnie tak by podsumowała rozważania o poszukiwaniu: "Jeśli jesteś wystarczająco dzielny, żeby zostawić za sobą wszystko i wyruszyć na poszukiwanie prawdy zewnętrznej lub wewnętrznej; jeśli wszystko, co napotkasz na swej drodze, potraktujesz jako podpowiedzi, i wszystkich napotkanych ludzi jako nauczycieli; jeśli jesteś w stanie wybaczyć sobie kilka gorzkich błędów – wtedy prawda nie będzie przed Tobą zatajona". Poszukiwanie w procesie zmiany wymaga od ciebie przyjęcia założenia, że gdzieś jest jakieś rozwiązanie. To "gdzieś" może być dla ciebie bardzo odległe. Możesz nawet nie wierzyć w to, że to "gdzieś" istnieje. Trzeba się rozglądać, wyciągać wnioski, słuchać ludzi, czerpać z własnych doświadczeń oraz uczyć się przez doświadczenia innych. Wówczas to "gdzieś" stanie się "tu".
Marcin Patronik, psycholog i psychoterapeuta, pracuje w Poradni Zdrowia Psychicznego SP ZOZ w Sanoku
