reklama
reklama

Pamięci Żołnierzy Strażnicy WOP Jasiel [ZDJĘCIA]

Opublikowano: Aktualizacja: 
Autor:

reklama
Udostępnij na:
Facebook

Przeczytaj również:

Wiadomości Jasiel to nieistniejąca obecnie wieś łemkowska, położona w dolinie górnej Jasiołki, której teren objął rezerwat "Źródliska Jasiołki", będący częścią Jaśliskiego Parku Krajobrazowego. Dawna wieś, do 2016 roku administracyjnie położona była w gm. Komańcza (powiat sanocki), ale od 1 stycznia 2017 roku przeszła w obręb gminy Jaśliska (pow. krośnieński).
reklama

Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od czystej, jasnej wody, podobnie jak i miejscowość w której Jasiołka wpada do Wisłoki - Jasło. W obu przypadkach nazwę rzeki (Jasiel, Jasioł) przeniesiono na nazwę miejscowości.

 

 

 

Zabudowania dawnej wsi ciągnęły się od okolic obecnych stawów przeciwpożarowych, gdzie stoi żeliwny krzyż na piaskowcowym cokole i ciągnęły się w kierunku południowym w górę doliny Jasiołki. Gdy ustały  działania II wojny i kraj powoli podnosił się ze zniszczeń, na tym terenie można powiedzieć, że wojna trwała nadal, ale nie z Niemcami lecz z oddziałami partyzanckimi Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), zwanych potocznie banderowcami od nazwiska jednego z przywódców - Stepana Bandery. A wyrazem tego były wydarzenia z 1946 roku, kiedy to wobec zagrożenia ze strony UPA, załoga utworzonej w 1945 roku placówki WOP w Jasielu miała za zadanie wycofać się do Komańczy, dostając wsparcie ok. 70 osobowego oddziału z innych palcówek, który przyszedł tu od strony Moszczańca.

Gdy rankiem  20 marca rozpoczęła się ewakuacja, główna kolumna marszowa została zaatakowana przez połączone sotnie UPA (odpowiednik kompani) "Didyka", "Chrina" i Myrona" w sile ok. 500 upowców  (choć niektóre opracowania podają większą liczbę). Po kilkugodzinnej i nierównej walce na terenie wsi, polski oddział wobec przeważającej siły przeciwnika i wykończeniu amunicji musiał się poddać. W bezpośredniej walce zginęło co najmniej kilku żołnierzy, część była ranna, jednej osobie udało się uciec, a innej po walce przeczekać odejście banderowców i dotrzeć do Zagórza.

Do niewoli dostało się około 90  żołnierzy, którzy zostali poprowadzeni najpierw do Moszczańca (tu wstępnie ich przesłuchano i dokonano selekcji), a następnie odprowadzono do Wisłoka Górnego. W następnych dniach część pojmanych żołnierzy zostało rozstrzelanych strzałem w tył głowy, w lesie nad Wisłokiem, na stokach góry Berdo (646 m) lub jak podaje W. Krukar w Magurach '89 na stokach Jeleniej Góry (obie góry położone są w bliskiej odległości od siebie między Wisłokiem a Darowem).

Z miejsca kaźni udało się uciec szeregowemu Pawłowi Sudnikowi, który zdołał dojść do Woli Jaworowej, po drugiej stronie pasma Bukowicy. Dzięki niemu wiemy dziś o tym miejscu, skąd rozstrzelanych wtenczas 36 żołnierzy ekshumowano i przeniesiono na cmentarz w Zagórzu. Część jeńców została wypuszczona przez banderowców, niemniej jednak problem w tym, że o części osób do dziś nic nie wiadomo co się z nimi stało.

Po tym powojennym dramacie WOP-istów mieszkańcy Jasiela - przed wojną żyło tu około 370 osób wyznania greckokatolickiego - długo nie nacieszyli się spokojem. Nie dotrwali w swej wsi nawet do akcji "Wisła", ale zostali wysiedleni w ramach umowy o dobrowolnej wymianie ludności zawartej pomiędzy powstałym jeszcze w czasie wojny pod polityczną kontrolą Stalina Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego (PKWN), a Ukraińską SRR.

Po tym fakcie dolina opustoszała, a przyroda z czasem zaczęła odbierać sobie to, co niegdyś człowiek jej zabrał. Później gospodarowało tu Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR), które z czasem upadło, a terenem znów zaczęła rządzić przyroda. Z czasem utworzono tu rezerwat "Źródliska Jasiołki".   Na południowym skraju Jasiela powstało upamiętnione miejsce kaźni jeńców. Autorem projektu monumentu w Jasielu był Stanisław Bik. Aktu odsłonięcia monumentu w Jasielu dokonali podczas uroczystości 17 czerwca 1985, połączonej z rocznicą 40-lecia WOP, wiceminister spraw wewnętrznych gen. dyw.Lucjan Czubiński, oraz weteran walk WOP kpt. w st. spocz. Witold Maczek, zaś wówczas Koło nr 5 Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych otrzymało akt nadania imienia „Bohaterów Strażnicy WOP w Jasielu”  

I właśnie w tym miejscu 10 czerwca 2021 roku  odbyła się uroczystość z okazji rocznicy powstania Wojsk Ochrony Pogranicza , upamiętnienia 75 rocznicy  pomordowanych żołnierzy Strażnicy WOP Jasiel i uczczenia kurierów beskidzkich ZWZ i AK.

Obchody 75  rocznicy uroczystości , połączone z 40-  leciem powstania naszego Związku, zaszczycili swoją obecnością:

- Poseł na Sejm RP Pan Wiesław  BUŻA

- Poseł na Sejm RP Pan Piotr URUSKI- reprezentowała asystentka Posła 

- Z-ca Burmistrza Sanoka Pan Artur KONDRAT

- Naczelnik Promocji Starostwa Powiatu Sanockiego Pan Piotr MAZUR

- Wójt Gminy  Zarszyn Pani Magdalena GAJEWSKA

- Przewodniczący Rady Gminy Jaśliska Pan Dariusz PUCHALIK

- Skarbnik Urzędu Gminy Jaśliska Pani Wiesława HANUS

- Proboszcz Parafii Jaśliska Ks. Jacek ZARZYCZNY

- Dyrektor RDLP w Krośnie –Pan Marek  MARECKI

- Zca Nadleśniczego Nadleśnictwa Rymanów Pan Łukasz MICHALAK

- Komendant Placówki SG w Sanoku  ppłk.SG Paweł  LUBIEŃSKI

- Komendant WKU Sanok ppłk. Dariusz BRZEŻAWSKI

- Dca bat.WOT w Sanoku ppłk. Grzegorz GRZEGORZEWSKI

- Komendant Miejski Policji w Krośnie insp.Leszek BURYŁA

- Komendant Powiatowy Policji  w Sanoku podinsp.Krzysztof  ŁOPUSZAŃSKI

- Komendant Miejski  PSP w Krośnie st.bryg. Zbigniew NOWAK

- Z-ca komendanta Powiatowego PSP w Sanoku mł.bryg.Florian SEMENOWICZ

- Prezes Stowarzyszenia Tradycji LWP w Sanoku Pan Edmund HADUCH

- Prezes  Koła ZKRPiBWP w Sanoku Pani Anna DARABASZ

- Prezes Podkarpackiego Związku Weteranów i Rezerwistów WP w Sanoku Pan Krzysztof JUSZCZYK

- Prezes Koła Związku Inwalidów Wojennych w Sanoku  por. Zdzisław FUTYMA

- Prezes  Zarządu Powiatowego LOK w Brzozowie Pan Ryszard PROROK

- Członek Rady Wojewódzkiej SLD w Rzeszowie Pan Jerzy FILIPEK

- Dyrektor Zespołu Szkół w Jaśliskach Pani Katarzyna DUBIS

- Dyrektor  GOK  w Jaśliskach Pani  Alicja MAJDOSZ

Związek Żołnierzy Wojska Polskiego reprezentowali: Prezes ZW ZŻWP w Rzeszowie,członek ZG ZŻWP w Warszawie płk w st. spocz. Józef MROCZKA, prezes ZR ZŻWP w Sanoku płk w  st.spocz .Marek BORKOWSKI, prezes Sanockiego Koła ZZWP ppłk. w st.spocz. Andrzej ISKROWICZ, prezes Koła ZŻWP w Lesku por.rez. Kazimierz ADAMIAK wraz z licznie przybyłymi członkami kół.

 

      Przybyłych  na uroczystość powitał współgospodarz  - prezes BZR płk Marek BORKOWSKI, a całość uroczystości prowadził –zgodnie z Ceremoniałem Wojskowym  ppłk w st. spocz. Andrzej Iskrowicz i  Pan Kazimierz CETNARSKI – dca klas mundurowych  Zespołu Szkół Publicznych w Rymanowie.

W uroczystości  wzięli udział kombatanci i weterani wojskowi, samorządowcy, leśnicy,  harcerze, młodzież szkolna z Jaślisk , klasy mundurowe z Zespołu Szkól Publicznych z Rymanowa,  przedstawiciele społeczeństwa Ziemi Sanockiej  i Krośnieńskiej . 

 

W drodze do Jasiela uczestnicy z Sanoka  zatrzymali się w Zagórzu, aby na tamtejszym cmentarzu złożyć kwiaty i oddać hołd  złożonym  w zbiorowej mogile  poległym i pomordowanym wopistom tragicznych wydarzeń 1946 roku.

 

Uroczystość patriotyczna została połączona z 40 rocznicą powstania naszego  Związku, obchodzonego  przez  Zarząd Rejonowy ,  Koło Nr 5 ZŻWP w Sanoku  noszące imię „Bohaterów Strażnicy WOP Jasiel” oraz uczestniczące delegacje kół terenowych  Związku na terenie działania Bieszczadzkiego Zarządu Rejonowego ZŻWP w Sanoku.

Po wprowadzeniu pocztów sztandarowych oraz odśpiewaniu  Mazurka Dąbrowskiego minutą ciszy uczczono pamięć poległych i pomordowanych żołnierzy WOP  oraz zmarłego w tym roku gen. bryg. Januarego KOMAŃSKIEGO –członka naszego Związku, uczestnika corocznych uroczystości patriotycznych w Jasielu.

Po  wyczerpującym przedstawieniu historii tamtych tragicznych wydarzeń przez Panią Alicję MAJDOSZ  osoby szczególnie zasłużone dla upamiętnienia miejsc pamięci walk  i męczeństwa , współpracujące   ze środowiskiem kombatanckim i żołnierskim  oraz wspierające  działalność  statutową na przestrzeni 40 lat istnienia  Związku Żołnierzy Wojska Polskiego , a także wyróżniające się w codziennej działalności związkowej i społecznej  zostały wyróżnione medalami i odznaczeniami  związkowymi. 

Z rąk   członka Zarządu Głównego  płk w st.spocz. Józefa MROCZKI oraz Prezesa Bieszczadzkiego Zarządu Rejonowego  płk w st.spocz,Marka  BORKOWSKIEGO    Certyfikat   WPISU  DO HONOROWEJ KSIĘGI ZASŁUŻONYCH  DLA ZŻWP  otrzymał  ppłk. w st.spocz, Andrzej ISKROWICZ.

Złotym Krzyżem Związku z Gwiazdą zostali wyróżnieni leśnicy: Pani Maria SZKUTNIK /emerytowana zca Nadleśniczego Nadleśnictwa Rymanów/ oraz Pan Paweł PANAŚ,  nadleśniczy Nadleśnictwa Rymanów.

Złote Krzyże ZŻWP otrzymali: Pan Adam DAŃCZAK/wójt Gminy Jaśliska/ Panowie Paweł GRODZIŃSKI, Jerzy KMIETOWICZ oraz Edward  ORŁOWSKI/leśnicy/.

Srebrnym Krzyżem ZŻWP wyróżniony został mjr w st.spocz. Wiesław CIEŚLAK a brązowe Krzyże ZŻWP  wręczono por.rez. Kazimierzowi ADAMIAKOWI oraz leśnikowi Maciejowi GRODZIŃSKIEMU. 

Srebrnym medalem „Za Wybitne Zasługi dla ZŻWP” zostali wyróżnieni Panowie: Łukasz MICHALAK i Lesław PENAR a brązowym  medalem  „Za Wybitne zasługi dla ZŻWP’-st.chor. sztab. Zdzisław DYJETA i Pan Piotr RÓŻOWICZ.

Złote medale 40 lecia ZŻWP z rąk płk J.Mroczki  i M. Borkowskiego otrzymali: Pani Alicja BIELEŃ, Pani Katarzyna DUBIS, Pan Dariusz BIŁAS, Pan Jan BIENIEK, Pan Andrzej KUŁAK, Pan Jerzy MILISZEWSKI, mjr w st.spocz. Ryszard PAWLAK, st.chor.sztab.w st.spocz. Mieczysław PRZYSTASZ, por.rez. Wojciech PETRYK, Pan Szczepan WOŁK.

 Zarząd Wojewódzki Związku  Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego w Sanoku wyróżnił:

- Medalem Okolicznościowym 100 rocznicy przybycia do Sanoka 2 Pułku Strzelców Podhalańskich Pana  Kowalczyk Józef, Wachel Tomasz,

- Krzyżem 100 lecia odzyskania niepodległości  Antoniszczak Krzysztof, Nadolany Mirosław, Leonard Robert, Konieczny Kazimierz, Kędra  Czesław , Warchoł Jan,

- Krzyżem Pamiątkowym 75 lecia forsowania Nysy Łużyckiej przez 2 Armię WP  mł. chor. SG Edward Sieczkowski

- Pamiątkową Ciupagą 2 Pułku Strzelców Podhalańskich , mł. chor. SG Edward Sieczkowski, Tomasz Sieczkowski,

- Złotym medalem pamiątkowym 50 rocznicy śmierci generała broni Władysława Andersa , Juszczyk Krzysztof, Adam Sieczkowski.  

 

 Istotnym dla patriotycznego wychowania  i jakże podniosłym momentem uroczystości był występ słowno –muzyczny młodzieży szkolnej z Zespołu Szkół w Jaśliskach , po którym uczestniczące  delegacje złożyły przy pomniku wiązanki kwiatów i zapaliły znicze. Następnie wszyscy uczestnicy przemaszerowali pod obelisk poświęcony  pamięci Beskidzkim Kurierom ZWZ/AK , gdzie - po krótkim rysie historycznym – również  delegacje złożyły  wiązanki kwiatów i zapalono znicze.

Organizatorzy  uroczystości : Starosta Powiatu  Krośnieńskiego, Starosta Powiatu Sanockiego, Wójt Gminy Jaśliska,  Bieszczadzki Zarząd Rejonowy ZŻWP i  Koło Nr 5 Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w Sanoku,  oraz Nadleśnictwo Rymanów  przy wydatnej i nieocenionej pomocy  członkiń  GOK z Jaślisk zapewniły uczestnikom ciepły posiłek i zimne napoje , a wspomnienia przeciągnęły się do późnych godzin popołudniowych.

Był to pierwszy etap obchodów Święta naszego Związku. Ponieważ pandemia uniemożliwiła  spotkania  w szerokim gronie, kolejnym  punktem obchodów  będzie organizacja zawodów strzeleckich o Puchar Prezesa BZR w miesiącu wrześniu, kolejno spotkania w kołach terenowych z udziałem zaproszonych gości, a ostatni etap 40 lecia powstania naszego Związku będzie miał miejsce w czasie  Rejonowego Zjazdu Delegatów w miesiącu listopad-grudzień.

reklama
reklama
Udostępnij na:
Facebook
wróć na stronę główną

ZALOGUJ SIĘ - Twoje komentarze będą wyróżnione oraz uzyskasz dostęp do materiałów PREMIUM.

e-mail
hasło

Nie masz konta? ZAREJESTRUJ SIĘ Zapomniałeś hasła? ODZYSKAJ JE

reklama
Komentarze (0)

Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.

Wczytywanie komentarzy
reklama