Park miejski w Sanoku jesienią jest piękny! [GALERIA]

Historia parku miejskiego w Sanoku

Prawo własności do dzisiejszej Góry Parkowej Sanok zawdzięcza królowej Zofii (żony Władysława Jagiełły), która to 24 listopada 1446 roku potwierdziła orzeczenie komisarzy, rozstrzygające spór pomiędzy miastem Sanokiem, a Tomaszem Skonczewiczem o ogród na górze Stróżnia, na mocy którego teren przyznano miastu. Góra parkowa nosiła wówczas nazwę Stróżni od straży wystawianych na szczycie, mających ostrzegać służbę na zamku przed zbliżaniem się nieprzyjaciela.

W latach 1896-98 roku na szczycie góry młodzież Gimnazjum Męskiego usypała Kopiec Mickiewicza, wieńcząc go kamiennym głazem. Uczczono w ten sposób 100-tną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza. W tym samym roku Rada Miasta Sanoka nadała parkowi i ulicy biegnącej obok imię Adama Mickiewicza. Ówczesny park liczył 6 ha powierzchni i pieczę nad nim sprawował etatowy ogrodnik miejski. Nosił on nazwę park miejski im. Adama Mickiewicza. W roku 1909 w wyniku działań Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka dr Aleksander Mniszek- Tchórznicki ofiarował miastu 7 morgów ziemi przylegających do istniejącego parku.

Nową część ogrodu miejskiego, decyzją Towarzystwa nazwano imieniem Fryderyka Chopina, upamiętniając 100 rocznicę jego urodzin. W 1910 roku obudowano piaskowcem źródełko w parku, a na ścianie oporowej umieszczono pamiątkową tablicę, przedstawiającą medalion z wizerunkiem kompozytora. W parku znajduje się również zabytkowy budynek stacji wodociągowej z lat 30-stych XX w. Umieszczona na nim tablica zawierającą informacje o budowie sanockich wodociągów w latach 1934 – 1936. Według źródeł w roku 1510 król Zygmunt Stary ufundował 100 talentów na budowę wodociągu dla miasta z grawitującym ujściem na Stróżni o przewodach wykonanych z drzewa świerkowego, drążonego w środku i łączeniach zalewanych żywicą. Budynek ten służy obecnie jako rezerwowy zbiornik wody pitnej.

Około 50 metrów od źródełka w kierunku północno-zachodnim znajduje się dawna skocznia narciarska na jej stromym stoku, dziś można odnaleźć stare zardzewiałe elementy skoczni. Na terenie ogrodu Publicznego można też zobaczyć stare urządzenia służące przed kilkudziesięciu laty jako „ścieżka zdrowia”.

Przy urządzonym wejściu od ulicy Mickiewicza (fot nr 1) znajduje się Pomnik Wdzięczności. Został on wykonany z patynowanej miedzianej blachy. Jego autorami byli: Jan Krug, Wojciech Frik, Andrzej Getter i Józef Sokowski. Upamiętnia on miejsce pochówku żołnierzy radzieckich, poległych podczas walk w frontowych w 1944 r. Na miejscu obecnego pomnika stał niegdyś skromny obelisk, wzniesiony w 1951r. W roku 1977 dokonano ekshumacji żołnierzy przenosząc ich na wydzieloną kwaterę cmentarza przy ulicy Rymanowskiej.

Wejście południowe do parku od strony ożywia pomnik Tadeusza Kościuszki w otoczeniu buków w odmianie purpurolistnej. Został on wzniesiony w 1962 r. przez Józefa Potempa wg projektu Józefa Marka i Józefa Wajdy.

Park miejski w Sanoku – stan obecny

Park jest obiektem ogólnodostępnym, prowadzą do niego trzy zagospodarowane wejścia. Wejście do parku od ul. Mickiewicza wiedzie przez ozdobną bramę. Wchodzimy do parku przez duży plac ograniczony od prawej strony budynkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, po lewej budynkiem II Liceum Ogólnokształcącego. Całość zamyka scena. Na scenie w parku odbywa się wiele okolicznościowych koncertów, schody sceny prowadzą do najstarszej części ogrodu publicznego. Plac wyposażony jest w ławeczki oraz długie ławy z siedziskami biegnące wzdłuż muru oporowego.

Drugie wejście od strony południowej prowadzi od ul. Kościuszki. W tle koron buków odmiany purpurolistnej wznosi się pomnik Tadeusza Kościuszki usytuowany na placu, gdzie odbywają się uroczystości rocznicowe i patriotyczne. Wejście urządzono przy użyciu płyt piaskowca z wykorzystaniem kwater na rośliny jednoroczne i krzewy ozdobne.

Trzecie wejście od strony północnej prowadzące od ul. 2 Pułku Strzelców Podhalańskich wiedzie stromym podejściem wśród 80-letniego drzewostanu do miejsca zwanego Źródełkiem Chopina – cennej pamiątki historycznej z tryskającym z góry źródełkiem.

Oddana do użytku w wrześniu 2007 r. platforma widokowa, stała się niewątpliwą atrakcją parku miejskiego w Sanoku. Taras widokowy położony na wysokości 350 m n.p.m. o powierzchni 74 m2 dostarcza niesamowitych widoków na Dolinę Sanu, Góry Słonne, Pogórze Dynowskie i Bukowskie oraz Beskid Niski i fragment Bieszczadów. Z platformy możemy obserwować nie tylko piękne widoki i zjawiska astronomiczne, ale także otaczającą nasz przyrodę. Dwa poziomy platformy są doskonałym miejscem do obserwacji ptaków, owadów oraz zmian zachodzących w szacie roślinnej parku.

Od strony wschodniej, u podnóży Kopca Mickiewicza znajduje się przekaźnik telewizyjny, został on postawiony w 1972 roku i w trakcie jego budowy uległa częściowemu zniszczeniu szata roślinna parku.

Rewitalizacja parku miejskiego

Pierwszym etapem była inwentaryzacja drzewostanu parkowego, składającego się z dwóch historycznych części: wschodniej i zachodniej. Przeważającą część drzew objęto zabiegami chirurgiczno – dendrologicznymi, trwającymi od października 2005 do czerwca 2007 r. Objęto cięciami pielęgnacyjnymi ponad 2500 drzew. Zabiegi w drzewostanie parkowym miały na celu uporządkowanie kolekcji cennych i wiekowych drzew, eliminację zagrożeń związanych z wydzielaniem się posuszu oraz obecnością chorych i zamierających drzew, a także przedłużenie życia i poprawę warunków siedliskowo-bytowych drzew o rozmiarach pomnikowych. Koszty zabiegów pokryte zostały ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W roku 2006 przebudowano wejście do parku od ul. Mickiewicza: wybudowano scenę, wymieniono nawierzchnię placu. Inwestycja ta była pierwszą z zadań projektu „Rewitalizacja infrastruktury związanej z ofertą kulturową miasta Sanoka” realizowanego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – Działanie 3.3.1 Rewitalizacja obszarów miejskich.

W roku 2008 zrealizowano projekt Greenkeys – “Tereny zielone jako klucz do zrównoważonych miast” finansowany jest z programu INTERREG IIIB CADSES. Całkowity budżet projektu wynosi ponad dwa miliony EUR, z czego 112 000,00 przypadało na Gminę Miasta Sanoka. Głównym celem projektu była poprawa stanu miejskich terenów zielonych jako elementu zrównoważonego miast uczestniczących w projekcie. Poprzez zainicjonowanie strukturalnych zmian, rozwinięcie „Zielonej Strategii” oraz promocji wymiany doświadczeń i dobrych praktyk w skali międzynarodowej, dążono do poprawy stanu i pełnionych funkcji miejskich przestrzeni zielonych. Ponadto w ramach projektu w Sanoku wybudowano platformę widokową w parku miejskim wraz z oświetleniem. W przypadku Sanoka projekt stanowił uzupełnienie procesu rewitalizacji miasta w obszarze terenów zielonych i wpasował się w realizowaną od 2003 roku koncepcję „Zielonego Miasta”.

Podstawowym celem projektu było odnowienie rekreacyjnych i wypoczynkowych funkcji parku. Realizacja tego celu doprowadziła do przywrócenia roli parku jako jednego z największych i najbardziej przyjaznych miejsc dla wypoczynku w mieście. Ponadto dobrze utrzymany park jest prawdziwą atrakcją turystyczną, co podkreśla platforma widokowa. Bardzo ważnym celem było także przygotowanie powierzchni parku dla potrzeb edukacji ekologicznej, której odbiorcą są sanockie przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, studenci sanockiej uczelni oraz studenci Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Zrealizowano także na przełomie 2007 i 2008 roku projekt pn. „Park miejski w Sanoku platformą transgranicznej współpracy kulturalno – turystycznej pomiędzy Polską a Słowacją” w ramach Programu INTERREG III A Polska – Republika Słowacka 2004-2006. W ramach tych zadań wyremontowano 2,5 km alejek parkowych, wejście do parku od ul. Kościuszki oraz zainstalowano elementy małej architektury rekreacyjno-wypoczynkowej w postaci 50 ławek, 60 koszy na śmieci oraz 4 stojaków na rowery. Dofinansowanie tego projektu w wysokości 722 000,75 zł, stanowiło 45,5 % całości inwestycji.