Dokarmianie pszczół miodem
Miód jest rzadko wykorzystywany przez bartników w celu karmienia pszczół, ponieważ jest droższy niż pokarmy zastępcze. Zimą może się krystalizować, co utrudnia jego pobieranie przez owady. W przypadku miodu spadziowego problemem jest fakt, że zawiera wielocukry i składniki mineralne, które nie są trawione przez pszczoły, co powoduje problemy w trakcie zimowli. Za zastąpieniem miodu innymi produktami przemawia także fakt, że w miodzie mogą się znaleźć przetrwalniki mikroorganizmów wywołujących choroby pszczół dorosłych i czerwiu: nosemę, zgnilec, kiślicę i grzybicę otorbielakową.
Cukier w pszczelarstwie
Do karmienia pszczół jest używany już od ponad wieku. W wyniku badań przeprowadzonych przez polskich naukowców w latach 70. XX wieku udowodniono, że pszczoły karmione cukrem zimują nie gorzej niż na miodzie, a nawet lepiej, gdy mówimy o miodzie spadziowym czy szybko krystalizującym się.
Cukier jest podawany pszczołom w formie syropu, najczęściej w proporcji wagowej cukier:woda – 1:1, 3:2 lub 2:1. Sacharoza jest rozkładana przez enzymy znajdujące się w ślinie pszczół do cukrów prostych, czyli glukozy i fruktozy, które są następnie wchłaniane w jelicie prostym. Cukier jest całkowicie trawiony przez pszczoły i nie obciąża ich przewodu pokarmowego.
Od lat jednak trwają dyskusje na temat jakości dostępnego na rynku cukru i ewentualnej szkodliwości dodatkowych substancji, które mogły się do niego dostać w procesie produkcji. Uwagę zwraca temat słodkości cukru, czyli zawartości w nim czystej sacharozy, dodatku soli kuchennej czy obecności owadobójczych substancji. Środki ochrony roślin miałyby przenikać do cukru z zapraw nasiennych stosowanych do systemowego zwalczania szkodników buraka, czyli głównie mszyc. Dla tych pszczelarzy, którzy mają wątpliwości dotyczące cukru spożywczego, firmy oferują cukier dla pszczół, jak cukier paszowy dostępny w sklepie Łysoń.
Czym są gotowe syropy dla pszczół?
Początkiem XXI wieku na rynku pszczelarskim pojawiły się gotowe syropy do karmienia pszczół. Ich oferta cały czas się poszerza, co daje pszczelarzom duży wybór. Syropy dla pszczół mają w swoim składzie cukry proste: glukozę oraz fruktozę, dwucukier sacharozę, dodatkowo niektóre zawierają pewną ilość dwucukru maltozy oraz trójcukru maltotriozy. Syropy te są produkowane ze skrobi zbożowej (pszenica, kukurydza) albo z cukru buraczanego i trzcinowego. W ofercie firmy Łysoń dostępne są syropy pszczelarskie Apikand Syrop, Apikand Premium Syrop Cukrowy, Ambrosia, BeeFood Plus, czy Apifortuna.
Sprawdź: Gotowy syrop cukrowy
Pszczoły bardzo chętnie pobierają syropy. Enzymy, które są wydzielane w przewodzie pokarmowym pszczół, rozkładają dwu i trójcukry zawarte w syropach, dzięki czemu są całkowicie trawione. W takich syropach nie ma przetrwalników wywołujących choroby pszczół ani podejrzeń co do zawartości szkodliwych substancji pochodzących ze środków ochrony roślin. Ponadto zauważono, że pszczoły karmione gotowym syropem są mniej pobudzone i w czasie karmienia nie dochodzi do rabunków. Jeśli pszczoły są odpowiednio przygotowane do zimy i zdrowe to ich przeżywalność na syropach wynosi 100%.
Dużym atutem gotowych syropów jest to, że są od razu gotowe do użycia, podczas gdy cukier trzeba rozpuszczać w wodzie, co dla pszczelarza niemającego odpowiednich urządzeń jest dość czasochłonne. Zawartość wody w syropach waha się w granicach 23-30%, dzięki czemu pszczoły, które przenoszą go z podkarmiaczek do plastrów, zużywają mniej energii do jego zagęszczenia. Przy użyciu najczęściej stosowanego syropu cukrowego o proporcji cukru do wody 3:2 aż 10% cukru jest zużywane do wytworzenia energii potrzebnej do odparowania nadmiaru wody.
Różne warianty podkarmiaczek, czyli jak karmić pszczoły syropem
Zarówno syrop cukrowy, jak i te gotowe syropy podaje się pszczołom w podkarmiaczkach. Najbardziej znane są podkarmiaczki boczne, czyli ramkowe, a najwygodniejsze podkarmiaczki powałkowe. Swoje zalety mają także podkarmiaczki dennicowe, umieszczane w głębokich dennicach wielofunkcyjnych. Syrop do podkarmiaczek najczęściej nalewa się z wiadra lub konewki czy innego, większego pojemnika. Można także podawanie syropu dla pszczół usprawnić, nalewając go wężem ze zbiornika w samochodzie, jeśli do każdego ula można podjechać. Niektórzy próbują nawet skonstruować system węży do nalewania syropu do każdego ula.
Karmienie pszczół z wiadra
Proces karmienia usprawnia także podanie syropu w wiadrze ustawionym na powałce. Wiadro ustawia się do góry dnem, a w pokrywie wykonanych jest kilkanaście otworów, przez które pszczoły pobierają syrop. Takie otwory powinny mieć średnicę nie większą niż 1,5 mm. Firma Łysoń posiada syropy dostępne w 10-litrowych wiadrach z otworami w pokrywie, które są zaklejone folią do czasu umieszczenia wiadra na powałce.
Karmić z wiadra można jednak tylko silne rodziny, które w ciągu 1-3 dni roboczych pobiorą cały syrop. Warto pamiętać, że we wiadrze nie może być więcej otworów, gdyż zacznie za szybko wypływać, a pszczoły nie zdążą go pobrać. Podanie pszczołom syropu wywołuje u nich odruch poszukiwania źródła pożytku. Podkarmione pszczoły stają się aktywne, a jednocześnie zmniejsza się ich czujność, jeśli chodzi o ochronę gniazda. W tym czasie może dochodzić do rabunków. Dlatego lepiej karmić pszczoły wieczorem, o zmroku. Gdy zrobi się ciemno, pszczoły nie będą latać, a do rana zagospodarują podany syrop.
Miód w zimowych zapasach
Wielu pszczelarzy uważa, że pewna ilość miodu naturalnego w zapasach zimowych korzystnie wpływa na efekt przezimowania pszczół, a także rozwój rodzin wczesną wiosną. Obecność pyłku w zapasach sprawia, że pszczoły odpowiedzialne za wychów wiosennego pokolenia robotnic są lepiej odżywione, co korzystnie wpływa na kondycję wykarmionych przez nie młodych pszczółek.
Pokarm białkowy jest niezbędny rodzinie wychowującej czerw, ale powinien pochodzić z zapasów pierzgi. W gnieździe zimującej rodziny muszą być zapasy pierzgi wykorzystywanej do karmienia pierwszego czerwiu, zanim pszczoły zdążą przynieść pyłek z wiosennych pożytków. Silna rodzina zimująca na 10 plastrach powinna mieć 2 ramki pierzgi.
Gotowe ciasto dla pszczół
Do karmienia pszczół wykorzystywane jest także ciasto. Można je kupić lub przygotować we własnym zakresie. Ciasto dla pszczół firmy Łysoń można użyć zarówno do uzupełniania zapasów w sezonie, jak i do karmienia rodzin na zimę. W ofercie dostępne są różne rodzaje ciast: Apikand Casto, Apikand Premium Ciasto, Bee Fonda Extra, Ambrosia czy Api Food Mix.
Najczęściej pszczelarze są zainteresowani ciastem wczesną wiosną, kiedy w rodzinach, przy przedłużającej się zimie zaczyna brakować zapasów. Takie ciasto podaje się wtedy pszczołom w postaci placka kładzionego na górne listewki ramek. Porcja 1,5-3 kg wystarcza, by, by rodzina doczekała się pierwszych pożytków. W ten sposób podaje się też ciasto w celu przyspieszenia rozwoju rodzin. Dopływ pokarmu prowadzi do zwiększenia wychowu czerwiu.
Sprawdź: Ciasto pszczele 15 kg
Ciastem można także przeprowadzić karmienie pszczół na zimę. W drugiej połowie sierpnia w ulu (nad gniazdem, w dodatkowym korpusie) umieszcza się bryłę ciasta, którą pszczoły pobiorą w ciągu kilku dni i przeniosą do plastrów).
Oprócz ciasta zwykłego dostępne są także pokarmy z dodatkiem witamin, pyłku kwiatowego czy drożdży. Trzeba jednak pamiętać, że podstawą żywienia pszczół, jeśli chodzi dostarczanie białka, witamin i mikroelementów jest pyłek zgromadzony w plastrach w formie pierzgi. Na wykarmienie jednej larwy pszczoły zużywają pół kilograma pierzgi. Od wczesnej wiosny wychowane są tysiące pszczół. Rodzina pszczela w ciągu roku spożywa ponad 30 kg pyłku, a to pokarm, którego nie udało się zastąpić.
Jak własnoręcznie przygotować ciasto dla pszczół?
Ciasto można też wykonać samodzielnie z cukru pudru i płynnego miodu w proporcji cukier: miód – 3:1 do 5:1. Zamiast miodu można także wykorzystać gotowy syrop pszczelarski. Syrop jest tańszy od miodu i nie ma zagrożenia przeniesienia czynników powodujących choroby zakaźne, które mogą się znajdować w miodzie pochodzącym z obcej pasieki. Do napełniania klateczek wysyłkowych używa się ciasta gęstszego, do podkarmienia rodzin przez podłożenie ciasta na powałce służy ciasto średniej gęstości. Do podkarmiania w podkarmiaczkach stosuje się ciasto rzadkie.
Do ciasta nie należy dodawać substancji będących paszami dla zwierząt wyższych jak mączek z nasion roślin wysokobiałkowych, mleka w proszku czy suszonych drożdży. Produkty te nie są bowiem trawione przez pszczoły. Do wykonywania ciasta używa się drobnego cukru pudru. Gruby cukier nie wytworzy bowiem mazistej konsystencji w cieście i nie będzie przez pszczoły spożywany. Gotowe ciasto należy przechowywać w foliowych opakowaniach lub szczelnie zamkniętych pojemnikach takich jak na miód. W zależności od wilgotności powietrza ciasto może chłonąć wodę lub przeciwnie: wyschnąć na kamień. Bardzo wygodnym urządzeniem do wytwarzania ciasta jest nierdzewny mieszalnik do ciasta, który oferuje firma Łysoń.
Właściwe karmienie kluczem do uprawy owocnego pszczelarstwa
Dokarmianie pszczół jest jednym z najważniejszych obowiązków bartników. W dużej mierze decyduje ono o sukcesie w nadchodzącym sezonie pszczelarskim. Rodzina nie może ani przez chwilę być narażona na brak pokarmu. Najważniejsze jest karmienie pszczół na zimę, ponieważ jeśli zabraknie w tym czasie pokarmu, rodzina osypie się z głodu. Zdarza się też, że na przedwiośniu czy zimą kończą się zapasy. Również wiosną po pierwszym oblocie konieczne może być uzupełnienie zapasów. Bogata oferta pokarmowa w sklepie Łysoń dobrana do wymagań pszczół to doskonały wybór, który zagwarantuje witalny rój pszczół.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, ile pokarmu średnio potrzebuje rodzina pszczela w poszczególnych miesiącach, zajrzyj do artykułu: Jak karmimy pszczoły.
